________________
८७६
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે ઉપર કહી ગયા મુજબ અપુનર્બન્ધકજીવને મુક્તિઅદ્વેષ ક્રમે પ્રગટેલ સદનુષ્ઠાનરાગ એ જ કલ્યાણ આશય છે. એ હાજર હોવાથી એણે કરેલ ગુર્વાદિપૂજા એને મોક્ષમાર્ગમાં પ્રવેશ કરાવવાનું કારણ બને છે. આમ આ પૂર્વસેવા સ્વકાર્ય કરનારી હોવાથી મુખ્યત્ર અનુપચરિત છે. તેથી જ્ઞાનીઓએ આ અપુનર્બન્ધક જીવને જ મુખ્ય પૂર્વસેવા કહેલી છે.
અપુનર્બન્ધક સિવાયના સકંબંધકારિજીવો જે ગુરુ-દેવપૂજાદિ કરે છે તે એ જીવોને તથાવિધ ભવવૈરાગ્ય ન હોવાથી મોક્ષમાર્ગમાં પ્રવેશનું કારણ બની શકતી નથી. તેમ છતાં એ પૂર્વસેવા જેવી જ દેખાય છે, તેથી એને ઉપચારથી પૂર્વસેવા કહે છે. એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી કે- અહીં એવા ભવવૈરાગ્યની વાત છે જે અપુનર્બન્ધકને હોય અને સકુબંધકાદિને ન હોય. એટલે કે એ વૈરાગ્ય તરીકે ભવાભિમ્પંગનો અભાવ = કારમી ભોગેચ્છાનો અભાવ લેવાનો છે, કારણ કે એ જ આવા વૈરાગ્યરૂપ છે.
માર્ગપતિત અને માર્ગાભિમુખ... આ બન્ને અપુનર્બન્ધકની જ વિશેષ અવસ્થારૂપ હોવાથી એ બન્નેની પૂર્વસેવા પણ મુખ્ય હોય છે.
પ્રશ્ન : માર્ગપતિત અને માર્ગાભિમુખ એટલે શું?
ઉત્તરઃ સાપના નલિકામાં થતા ગમન જેવું ચિત્તનું અવક્રગમન એ માર્ગ છે. એ માર્ગ) વિશિષ્ટ ગુણસ્થાનની પ્રાપ્તિ કરાવી આપવામાં કુશળ એવો સ્વરસવાથી ચોક્કસ પ્રકારના ક્ષયોપશમરૂપ છે. આવા માર્ગમાં પ્રવિષ્ટ થઈ ચૂકેલો જીવ એ માર્ગપતિત છે, અને એમાં પ્રવેશને યોગ્યભાવ પામેલ જીવ એ માર્ગાભિમુખ છે.
આશય એ છે કે સાપ બહાર ભલે વાંકો સળવળાટ કરતો આવતો હોય. પણ જેવો બિલમાં પેસે કે એવી કોઈ નલિકામાં પેસે
