________________
૯૫૬
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે ભેદ જ રહેલો છે. આમ ભવ્યત્વરૂપે બધા ભવ્યજીવોનું ભવ્યત્વ એક સરખું હોવા છતાં જીવે જીવે એમાં કંઈક વિલક્ષણતા પણ માનવી પડે છે. આ વિલક્ષણતા પણ અનાદિકાળથી જ હોય છે. પોતપોતાનું આવું વિલક્ષણ ભવ્યત્વ એ જ તે તે જીવનું તથાભવ્યત્વ છે. એ પણ અનાદિ પરિણામિક ભાવ જ છે. એના પ્રભાવે જીવોને જુદા જુદા કાળે જુદી જુદી રીતે ધર્મપ્રશંસાદિરૂપ બીજની સિદ્ધિઆદિ થાય છે. એમાં આદિશબ્દથી ધર્મચિન્તા, શ્રવણ, આચરણ વગેરે સમજવાના છે. આ તેવા પ્રકારના તથાભવ્યત્વનો જ પ્રભાવ હોય છે કે જેથી સામાન્યજીવોનું સમ્યક્ત “બોધિ' હોવા છતાં શ્રી તીર્થકર બનનારા આત્માઓનું તે “સદ્ધોધિ' અર્થાત્ “વરબોધિ' હોય છે. - શ્રી ઋષભદેવ ભગવાન્ ત્રીજા આરાના અંતે અને, શ્રી મહાવીરપ્રભુ ચોથા આરાના અંતે મોક્ષે સિધાવ્યા. આવું બધું તે તે જીવના કાળનું નિયતપણું. એ કાળનૈયત્ય. તીર્થકર બનાવે એવો પુરુષાર્થ-ગણધર બનાવે એવો પુરુષાર્થ... વગેરે પુરુષાર્થનું મૈયત્ય.. આદિશબ્દથી આવા બધા નૈયત્ય લેવાના છે. એટલે પોતપોતાના તથાભવ્યત્વને અનુસરીને કાળનૈયત્યાદિ પ્રકારે બીજસિદ્ધિથી લઈને મોક્ષપ્રાપ્તિ સુધીના કાર્યો છે તે વિશેષ રીતે તે તે જીવને થાય છે... એવો અર્થ મળશે, વળી સમ્યક્તને તીર્થંકરપણાનું (જિનનામકર્મનું) કારણ મનાયું છે. તેમ છતાં બધા જ સમ્યક્તી જીવો કાંઈ જિનનામકર્મ બાંધતા નથી. એટલે એ બીજા જીવો કરતાં તીર્થકર બનનારા જીવોનું સમ્યક્ત વિશિષ્ટ પ્રકારની યોગ્યતા ધરાવતું હોય છે એમ પણ માનવું જ પડે છે. તેથી વરબોધિમાં રહેલ યોગ્યતાભેદ ( વિશિષ્ટ પ્રકારની યોગ્યતા) એ પરંપરાએ તીર્થકરપણાનું કારણ બને છે. એ વાત પણ ખાસ વિચારવી જરૂરી છે. અલબત્ આમાં પણ પૂર્વે જણાવ્યું એમ મૂળમાં તો તેવા પ્રકારનું તથાભવ્યત્વ જ છે એ જાણવું. તેવા પ્રકારના તથાભવ્યત્વથી ખેંચાઈ આવેલા વરબોધિથી યુક્ત
