________________
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે
શંકા : ૭૦ કો કો સા૰ કાળ પછી પણ ઉર્તના કરીને એ દલિકને આગળ લઈ જઈ શકે ને !
૯૪૦
સમાધાન : ના, કોઈપણ દલિક બંધસમયથી લઈને ૭૦ કો કો૰ સાગરોપમથી વધુ કાળ સુધી ક્યારેય રહી શકતું નથી, છેવટે એ કાળે તો એને ઉદયમાં આવી જ જવું પડે છે.
કર્મદલિકને આ રીતે આત્માપર રહેવાના કાળને સ્થિતિકાળ કહીએ તો એ સ્થિતિકાળ આયુષ્ય સિવાયના સાત કર્મોમાં અનાદિકાળથી બધાનો એક સમાન ૭૦ કો કો સાગરોપમ જ હોય છે, ભલે ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિબંધ ઓછો પણ હોય.
કાર્યગ્રન્થિકોનું કહેવું એમ છે કે અચરમાવર્તમાં તો બધા જીવોને આ સ્થિતિકાળ ૭૦ કો કો સા હોય છે . પણ ચરમાવર્તપ્રવેશથી હવે આ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિકાળ મળી શકતો નથી. તીવ્ર કષાયાવિષ્ટ થઈને ૭૦ કો કો સ્થિતિબંધ કર્યો હોય તો પણ એ સમયે બંધાયેલું કોઈ જ દલિક ૭૦ કો કો૰ સાગરોપમકાળ સુધી આત્મા પર ટકી શકતું નથી, એ પહેલાં જ બધું જ નિર્જરી જાય છે. અર્થાત્ ‘બંધાયેલાં કર્મદલિકો આત્માપર ૭૦ કો કો સાગરોપમ જેટલા ઉત્કૃષ્ટ કાળ સુધી રહી શકે એવો બંધ હવે પછી જે જીવને ક્યારેય થવાનો નથી તે અપુનર્બન્ધક જીવ' આવી વ્યાખ્યા કાર્યગ્રન્થિકોના મતે ફલિત થઈ શકે છે. એટલે સમ્યક્ત્વભ્રષ્ટ થયા પછી પણ, મિથ્યાત્વે ૭૦ કો કો નો બંધ થવા છતાં, એ બંધાયેલું અંશમાત્ર દલિક પણ એટલો કાળ આત્મા પર તો ટકતું જ નથી.૦ માટે અપુનર્બન્ધકત્વ અસંગત રહેતું નથી.
સપ્રસંગ એક અન્યવાત-અહીં જે સ્થિતિકાળ કહ્યો એ એક કો કો. સાગરોપમ કરતાં પણ અમુક ચોક્કસ પ્રમાણમાં ઓછો થઈને અંતઃ કો કો થઈ જાય તો જીવ સમ્યક્ત્વ પામે છે. વળી એમાં
