________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૩
૦૯૯ આ રીતે નૈગમનયને અપુનર્બન્ધકના અનુષ્ઠાનપણ યોગની મુખ્ય પૂર્વસેવારૂપે માન્ય છે અને સમ્યક્વીના પણ મુખ્ય પૂર્વસેવારૂપે માન્ય છે. છતાં સમ્યક્તીના એ ભાવયોગની સૌથી નજીકના હોવાથી એમાં નૈગમનયની શુદ્ધિનો પ્રકર્ષ પરાકાષ્ઠાએ પહોંચેલો હોય છે. આ પરાકાષ્ઠાની અપેક્ષાએ સમ્યક્તજીવને અપુનર્બન્ધકજીવ કરતાં ચઢિયાતો કહેલો સ્પષ્ટ પ્રતીત થાય છે.
એટલે ટૂંકમાં નિશ્ચયનયે અપુનર્બન્ધકને મુખ્યપૂર્વસેવા, અવિરતસમ્યક્તીથી ભાવયોગ. વ્યવહારનયે અપુનર્બન્ધકને મુખ્ય પૂર્વસેવા, અવિરત સમ્યક્વીને ચઢિયાતી મુખ્યપૂર્વસેવા અને દેશવિરતથી ભાવયોગ... યોગશતક વગેરેમાં વ્યવહારનયની અપેક્ષાએ નિરૂપણ છે. માટે કોઈ વિરોધ છે નહીં એ સૂક્ષ્મબુદ્ધિથી વિચારવું. આમાં સર્વત્ર મુખ્ય પૂર્વસેવા જ દ્રવ્યયોગરૂપે પણ કહી શકાય છે.
શંકા : અનંતાનુબંધી ચાર જો ચારિત્ર મોહનીય છે, તો અન્યત્ર ગ્રન્થોમાં એને દર્શનસપ્તકમાં કેમ ગણેલા છે? એ સમ્યત્વના ઘાતક કઈ રીતે બને છે?
સમાધાનઃ અનંતાનુબંધી ચારનો સંક્રમ અપ્રત્યાખ્યાનાવરણીય વગેરે અન્ય ચારિત્ર મોહનીય સાથે પરસ્પર છે. પણ મિથ્યાત્વ મોહનીય વગેરે દર્શન મોહનીય સાથે નથી, માટે એ છે તો ચારિત્ર મોહનીય જ. તેમ છતાં એ પરંપરાએ સમ્યક્તના ઘાતક પણ છે. કોઈપણ કષાયનો તીવ્ર ઉદય અનંતાનુબંધીની સહાયતા વિના શક્ય નથી. વળી બીજે ગુણઠાણેથી લઈને ચારિત્ર મોહનીયનો ઉદય મધ્યમ દ્રિસ્થાનિક રસથી વધુ હોતો નથી. એટલે કષાયની તીવ્રતા માટે જીવે મિથ્યાત્વે આવવું જ પડે છે.
અ નાવરણ ક્રોધાદિમાં
