________________
૬૭૦
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે જેવો અયોગ્ય બની ગયો. જેમ-થાંભલાને કોઈ કરવતથી કાપી નાખે... ક્રોધની એક રેખા પણ નહીં.. ખૂબ સુશોભિત કરીને પ્રશંસા કરે.. થાંભલાને અહંકારનો અંશ પણ નહીં... કોઈ રૂપવાનયુવાન સ્ત્રી ભારે કામાવેગપૂર્વક આલિંગન કરે.. તો પણ થાંભલાને શું ? વિકારનો વિચાર સુધ્ધાં નહીં.. ક્ષપકશ્રેણિ બાદ જીવ આવો. જ વિષય કષાય માટે બિલકુલ અયોગ્ય બની ગયો હોય છે. એટલે સિદ્ધાવસ્થામાં એક તો આવી બિલકુલ અયોગ્યતા છે. વળી ક્રોધમોહનીયકર્મનો ઉદય વગેરે રૂપ આંતરિક કારણ કે આધિવ્યાધિ-ઉપાધિ રૂપ બાહ્ય કારણનો પણ સદંતર અભાવ છે. એટલે ક્યારેય ક્રોધ વગેરે મોહના તોફાનો ઊઠતા નથી.. ને જીવ હંમેશ માટે સ્વગુણોમાં રમણતા કર્યા કરે છે.. ને એક અદૂભુત- અલૌકિક અનુપમ અખૂટ અક્ષય સુખને માણ્યા કરે છે.
આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ આવે છે. આની સામે અશુદ્ધ સ્વરૂપ બિલકુલ વિપરીત છે. અનંતબહુભાગ અજ્ઞાન.. દુઃખોના પહાડસુખનું કણ..ને તે પણ આત્મિક નહીં, પૌદ્ગલિક. આળસ-પ્રમાદશક્તિહીનતા.. ગાઢ મિથ્થામાન્યતાઓ.. સશરીરી હોવાથી.. ને શરીર સાથે દૂધપાણીની જેમ એકમેક થયેલ હોવાથી રૂપ-રસ-ગંધસ્પર્ધાદિ વગેરેના કારણે રૂપી... અથવા ક્યારેક દેવ- ક્યારેક મનુષ્ય... એમાં પણ બાળ-યુવાન-વૃદ્ધ.. ક્ષણમાં રાગી- ક્ષણમાં વિરાગી.. ક્ષણમાં ક્રોધી-ક્ષણમાં ક્ષમાવાન.. પ્રતિક્ષણ આવા રૂપાંતરણ ચાલુ હોવાથી રૂપી. ઓછા વધતા વીર્યની સાથે શરીર હાથ પગ વગેરે સાધનો મળ્યા હોવાથી કર્તુત્વ.. ને પછી વિષયાદિનું ભોસ્તૃત્વ, રાગ-દ્વેષ.... કર્મવશાત છએ દિશામાં ગતિ.. તેથી સક્રિયતા.. શરીર મુજબ સંકોચ-વિકાસશીલતા.. યોગ હોવાના કારણે આત્મપ્રદેશોની સતત-સતત સ્પંદનશીલતા- ચંચળતા.. એ જ રીતે ડગલે ને પગલે ક્રોધાદિ કષાયોના અને ઇન્દ્રિયના વિષયોના તોફાનો....
