________________
બત્રીશી-૯, લેખાંક-૪૬
૬૩૭ પણ આ શ્રેષ્ઠીપુત્રમિત્રના શૃંગાર અને સહજરૂપે ખીલી ઊઠેલા રૂપને જોઈને એમાં પાગલ બની ગઈ. વારંવાર જોયા કરે છે. દાસીએ આ વાત એની અક્કાને કરી. એટલે અક્કાએ દાસીને કહ્યું કે જા, એ જુવાનને બોલાવી લાવ, અને કહેજે કે આજનું ભોજન અહીં જ કરે. પૂર્વની જેમ બધા જ આવ્યા... અક્કાએ ૧૦૦ રૂપિયા થાય એટલો દ્રવ્યવ્યય કરીને સુંદર ભોજન કરાવ્યું.
- ત્રીજા દિવસે બુદ્ધિમાનું મંત્રીપુત્રનો વારો આવ્યો. એ ન્યાયાલયમાં ગયો. ત્યાં કોઈ કેસ આવેલો જેનો ત્રીજો દિવસ થવા છતાં ઉકેલ નહોતો આવતો. બે શોક્યો હતો. પતિ મરી ગયેલો. એકને પુત્ર હતો. બીજીને નહીં. એ બીજી શોક્ય પુત્રને મમતાથી રાખતી અને કહેતી કે મારો પુત્ર છે. પુત્રની માતા કહેતી કે મારો છે. બંને ન્યાયાલયમાં આવી, પણ નિર્ણય થઈ શકતો નહોતો. મંત્રીપુત્રે કહ્યું : હું ન્યાય કરું છું - જે કાંઈ ધન છે એના બે ભાગ કરો... અને એમ પુત્રના બે ભાગ કરો.. બન્નેને એક-એક ભાગ આપી દો. ત્યારે પુત્રની સાચી માએ કહ્યું : મારે દ્રવ્ય પણ ન જોઈએ. અને પુત્ર પણ ભલે એની પાસે રહો... પણ બે ટૂકડા ન કરતા... જીવતા દીકરાને જોઈ તો શકીશ. બીજી શોક્ય તો મૌન રહી. ત્યારે પુત્રની માતાને પુત્ર અપાયો. શેષ પૂર્વવત્ .. એક હજાર રૂપિયાનો ઉપયોગ થયો.
છેલ્લો પુણ્યશાળી રાજપુત્રનો નંબર લાગ્યો. એ તેઓ પાસેથી નીકળીને ઉદ્યાનમાં રહ્યો. એ નગરમાં અપુત્ર રાજા મૃત્યુ પામ્યો. અશ્વને મન્નાધિષ્ઠિત કરવામાં આવ્યો. બ્રહ્મદત્ત જે વૃક્ષની છાયામાં બેસેલો એની છાયા ખસતી નહોતી. પછી અશ્વને પણ તેને પોતાની પીઠ પર લઈને હેષારવ કર્યો. રાજા તરીકે એનો અભિષેક થયો. અનેક લક્ષદ્રવ્ય એનું થઈ ગયું. આ રીતે વ્યાપારની કુશળતા વગેરે દ્વારા અર્થોપાર્જન થાય છે આવી બધી કથા કરવી એ અર્થકથા કહેવાય છે.
