________________
૩૯
મારાથના પંચક ()
() શ્રી સ્વયંભૂદેવ મહર્ષિની આરાધના એવી રીતે સ્વયંભૂદેવ મહર્ષિએ પણ પોતાનું આયુષ્યપ્રમાણ જાણીને દ્રવ્ય, ભાવ-ઉભય સંલેખના કરીને, કરવા યોગ્ય વ્યાપાર કરીને સંથારા પર બેસી બોલવાનું શરૂ કર્યું. ૧૩૧
સર્વ રજ જેમણે દૂર કરી છે, સર્વ ભય જેમના પ્રશાંત થયા છે. તેવા સર્વ સિદ્ધોને નમસ્કાર કરી સંક્ષેપથી પંડિત અને બાલમરણના વિભાગ કહીશ. ૧૩૨
બાલમરણ જાણ્યા પછી પંડિત મરણથી મરવું જોઈએ. બાળમરણ સંસારનું કારણ છે. અને પંડિત મરણથી નિર્વાણ થાય છે. ૧૩૩
બાળ શું છે? અને મરણ શું? રાગ અને દ્વેષથી યુકત તેનું નામ બાલ, એ બે થી યુકત બંધાય તે માટે તે બાળ કહેવાય. ૧૩૪
પ્રાણ ત્યાગ તે મરણ છે, શ્વાસોશ્વાસને પ્રાણ કહે છે. તેનો ત્યાગ તે મરણ એ હવે કહું છું તે સાંભળો. ૧૩૫
કોઈ વખત ગર્ભમાં કલકલાવસ્થામાં મર્યો, કોઈ વખત અવ્યક્ત ભાવમાં જ વિલીન થઈ ગયો. કોઈ વખત પેસી થવા સમયે ઘણી સ્ત્રીઓના ગર્ભમાં ગળી ગયો. ૧૩૬
કોઈ વખત પિંડ થવાના સમયે ક્ષારથી ગર્ભવાસમાં નીકળી ગયો, હાડકાં બંધાવાના સમયે મરી ગયો અને કોઈ વખત હાડકાં વગર પણ ગળી ગયો. ૧૩૭
