________________
(ર) पश्चात् प्रवृत्ता अपरा भरतेन कृता अपि ॥
ततो निश्चीयते दंडनीतिः कालानुसारिणी ॥ ७ ॥ ઉપર કહેલી સાત નીતિઓમાંથી પ્રથમ ત્રણ નીતીઓ પ્રથમ તીર્થંકર ભગવાનની પૂર્વે જુગલીઆ સારૂ કાળના દેષને લીધે ફળકરોએ કરી હતી. ત્યાર પછી બીજી ચાર ભરતે કરેલી જગતમાં પ્રવર્તી માટે દંડ
3 4 5 6 નિીતી કાળને અનુસરતી હોવી જોઈએ એમ નિશ્ચય થાય છે અને एव द्रव्य दंड, शाति दंड, ताडनादि दंडोपि संग्रहते ॥ यथा
યથા શ૪િ કશુ તે સાધ્યતિદિના પતિ ) એટલા માટે દ્રવ્ય દંડ, જ્ઞાતિ દંડ, તથા તાડનાદિ દંડનું અવે ગ્રહણ કર્યું છે. જે જેવો સમય અને જે જેવો દેવ તે પ્રમાણે પ્રયોજેલા સઘળા દંડ સાધ્ય સિદ્ધિ આપનારાજ થાય છે.
यदुक्तम्:यथापराधं देशं च कालं बलमथापि वा ॥ व्ययं कर्म च वित्तं च दंडं दंड्ये पातयेत् ॥ ८ ॥ तत्र द्विजे मेति दंडः हेति क्षत्रियवैश्ययोः । धिक्कारः शूद्रमात्रेषु परे वर्णचतुष्टये ॥ ९ ॥
જેવો અપરાધ, જે દેશ, જેવો કાળ, જેવું બળ, જે વ્યય જેવું કર્મ, અને જેવું વિત્ત તેજ દંડ અપરાધિઓને કરો. તેમાં પણ બ્રાહ્મણને મકાર, ક્ષત્રીય તથા વૈશ્યને હાકાર, સઘળા ને ધિકાર અને બાકીના દંડ ચારે વર્ણને માટે છે.
