________________
( રર) - યુદ્ધ નીતિને અવસરે ખપ પડે છે, અને વ્યવહાર તથા દંડ નીતિને ઉપયોગ સતત થયાં કરે છે.
तत्र ताक्ययोद्देशनिर्देशेन युद्धनीतिवर्णनावसरेसंध्यादिगुणानामुपयोगित्वात्स्वरूपमुच्यते ॥
હવે અહીં ઉદ્દેશ નિર્દેશથી યુદ્ધ નીતિના વર્ણનને પ્રસ્તાવ છેવાથી સંધિ, વિગ્રહ ઈત્યાદિ ગુણેને ઉપયોગ જાણ તેમનાં સ્વરૂપ લક્ષણ કઠીએ છિએ.
संधिय॑वस्था वैरं च विग्रहः शत्रुसन्मुख ॥ गमनंयानमाख्यातमुपेक्षणमथासनम् ॥ ६ ॥ द्विधा कृत्वा बलं स्वीयं स्थाप्यं तद्द्वधमुच्यते ॥ पालिष्टस्यान्यनूपस्याश्रयणं संश्रयः स्मृतः ॥७॥ . इत्येते षड्गुणा नित्यं चिंतनीया महाभुजा॥ कालं वक्ष्यि प्रयोक्तव्या यथास्थानं यथाविधि ॥८॥
એક બીજાએ પરસ્પર, વ્યવસ્થા કરવી તેનું નામ સંધી, વેર બાંધવું તે વિગ્રહ, શત્રુના સામા જવું તે યાન; શત્રુની ઉપેક્ષા કરી પિતાના સ્થાનમાં બેસી રહેવું તે આસન. પિતાના સૈન્યની બે
કડીઓ પાડી સ્થાપવી, તે ઈંધી ભાવ, શત્રુના ભયથી કઈ પડેશને બળવાન રાજાને ચાટવ લેવો તે સંશય કહેવાય. રાજાએ હમેશાં એ છ ગુણે ચિત્તમાં ચિંતવી રાખવા; સમય જોઈ જે સ્થળે જેવા વિધિથી જેનો ઉપયોગ પડે તે પ્રજવા.
