________________
(૧૫) लक्षणानि स्वकर्माणि वैषां प्रस्तावयोगतः ॥ कथ्यन्ते ऽत्र यथा प्रोक्तान्यांगमे नीतिकोविदः ॥ ७६ ॥
પૂર્વ દર્શાવેલા ગુણયુક્ત રાજા તથા પ્રધાન જે રાજ્યમાં હોય ત્યાં નીતિને પ્રચાર થાય છે, તેના રાજ્યમાં શત્રુઓ આવી શકતા નથી. ઉક્તનીતિવાળા રાજાએ મંગળવાંજીના નાદસાંભળતાજ પ્રાતઃકાળમાં વહેલો ઉઠી પંચપરમેષ્ટીના નમસ્કારને સંભારવા; પછી તેણે સ્નાન કરી પ્રેભાતનું કર્મ આચરી પોતાની સવારી સહિત જિનમંદીરમાં જઈ ઉચ્ચ પ્રકારની ભક્તિ આદરવી; ગુરૂ નજીક હોય તે તેના ચરણમાં નમસ્કાર કરી સાવધાનતાથી. તેમની આગળ એગ્ય આસન પર જોશી દેશના સાંભળી; પછી સઘળાં રાજ્ય ચિન્હ ધારણ કરેલા રાજએ મંત્ર સહિત (કચેરી)માં જવું, રાજય સભામાં બીરાજેલા સેનાપતિ થી આરંભી જાસુસો સુધીના સઘળા નેકર વર્ગને તપાસવા. પ્રસ્તુત વિષય છે માટે નીતિશાસ્ત્રજ્ઞોએ આગમ-શાસ્ત્રમાં કહેલાં એમનાં લક્ષણ અને કર્મ અત્રે કહેવાશે.
सेनापतिलक्षणानि ॥
તથા सेनापतिर्भवेदक्षः यशोराशिर्महाबलः ॥ स्वभावतः सदातप्तस्तेजस्वी सात्त्विकः शुचिः ॥ ७७ ॥ यवनादिलिपो दक्षो म्लेच्छभाषाविशारदः ॥ ततो म्लेच्छप्रभृतिषु सामदामाद्युपायकृत् ॥ ७८ ॥ विचारपूर्वकाभाषो यथावसरवाविद् ॥ गंभीरमधुरालापी नीतिशास्त्रार्थकोविदः ॥ ७९ ॥ जागरूको दीर्घदर्शी सर्वशास्त्रकृतश्रमः ॥
