________________
(02)
काले व्यतीते नियते तमर्णेन याचितो ||
sपि नो दद्यात् तदा ऋक्थी राजानं स्वं निवेदयेत् ॥५॥
કુટુંબનું રક્ષણ કરવા રૂપ ધર્મમાં આપત્તિ આવી હોય ત્યારે અને મિત્રનું અવશ્ય કર્મ હાય અને ખીજી કાઇ રીતે નાણાં ન મળે તેા નિર્ધનને ગૃહસ્થની પાસેથી નાણાં વ્યાજે લેવાં પડેછે. લીધા પછી કરજદારે પ્રતિમાસે તેનું વ્યાજ આપી દેવું જોઇએ, તે ન આપે અને દેવી રકમ વધી પડે તે વધારે દુઃખ થાય. કરજદારે ઠરાવેલી મુદતે નાણાં ભરી દેવા. નાણાં ભરવાની રાવેલી મુદ્દતે કરજદારથી નાણાં ન ભરી શકાય અને લેદાર માગણી કરે તે છતાં નાણાં ન આપી શકે તેા પછી તે લેદાર રાજાને પ્રર્યાદ કરેછે. ધની ચા પીત્યા વ્યં તેચાત્ ધની કેવી રીતે નાણું ધીરેછે તે કહે છેઃ-~~ अथीं स्वनामयुक् लेखपत्रं प्रत्यर्थिनः पुरा ॥ स्वसाक्षिपितृपैतामहादिनामयुतं स्फुटं ॥ ६ ॥ लेखयित्वा धनी देयाद्रजतानि यथाविधि ॥ समिषं सप्रतिज्ञं च मिषं भिन्नं च वर्णशः ॥ ७ ॥
ધનવાન પુત્રે પેાતાના નામના લખાણવાળા પત્રમાં પૈસા વ્યાજે લેનારની રૂબરૂમાં તેના સાક્ષી તથા ખાપદાદાના નામ, વ્યાજના દર, રકમ, તથા પ્રતિજ્ઞા (પૈસા પાછા આપવાની મુદ્દત ) વિગેરે ચાખી રીતે લખાવીને રૂપિ વિગેરે યથાવિધિ ધીરવું, જાતિ પ્રમાણે વ્યાજ જુદું છે. તે આ પ્રમાણે: ब्राह्मणक्षत्रविट्शूद्रान् शुल्क लोभेन चेद्धनी ॥ देयाद्रौप्यान लेखरीत्या द्वित्रिवेदेषुसंमितं ॥ ८ ॥
