________________
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૪૧-૪૨ શ્લોકાર્ચ -
અથવા સર્વસંક્લેશને કરનારા, રાગાદિ દોષો વડે દૂષિત એવા શુભ પણ તે દેવ વડેઃલોકોના હિતને કરનારા એવા શુભ પણ તે દેવ વડે શું? અર્થાત્ તેવા દેવની ઉપાસનાનું કોઈ પ્રયોજન નથી. આજના ભાવાર્થ:
રાગાદિ દોષો આત્માને સર્વ પ્રકારના ક્લેશો કરનારા છે અને તેવા રાગાદિ દોષોથી દૂષિત દેવગતિમાં રહેલા અને લોકોને સુખ કરનારા એવા પણ કોઈ દેવ હોય જે પોતાની ઉપાસના કરનારા લોકોને ભૌતિક સુખ-સામ્રગી આપતા હોય તોપણ તેવા દેવની ઉપાસના કોઈ કામની નથી. આવા દેવની ઉપાસનાથી કદાચ ભૌતિક સુખોની પ્રાપ્તિ થાય તોપણ સર્વ સંક્લેશને કરનારા એવા રાગાદિભાવોનો તો ઉચ્છેદ થાય જ નહીં. માટે તેવા દેવોની ઉપાસના “જીવને સંસારની વિડંબણાથી મુક્ત કરવાનું કારણ બનતી નથી.” આ કારણે જ તેવા દેવોની ઉપાસના વ્યર્થ છે. I૪ના અવતરણિકા -
હવે, વીતરાગતી ઉપાસના જ કેમ સફળ છે તે બતાવવા અર્થે કહે છે - શ્લોકઃ
वीतरागं यतो ध्यायन् वीतरागो भवेद् भवी ।
इलिका भ्रमरी भीता ध्यायन्ती भ्रमरी यथा ॥४२॥ . શ્લોકાર્ચ -
જે કારણથી ભવમાં રહેલા જીવો વીતરાગનું ધ્યાન કરતા વીતરાગ થાય છે. જે પ્રમાણે ભમરીથી ભય પામેલી ઈયળ ભમરીનું ધ્યાન કરતી ભમરી થાય છે. ITI ભાવાર્થ -
ભમરીઓ નવી ભમરીઓની નિષ્પતિના આશયથી ઇયળોને લાવીને ડંખ
