________________
૩૭
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૩૧ અવતરણિકા -
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે વીતરાગતાના અર્થી એવા શ્રાવકોને માટે દ્રવ્યસ્તવ પણ કલ્યાણ માટે થાય છે તેથી હવે દ્રવ્યસ્તવ કઈ રીતે કલ્યાણ માટે થાય છે તે સ્પષ્ટ કરે છે – શ્લોક -
स्वर्गापवर्गदो द्रव्यस्तवोऽत्रापि सुखावहः ।
हेतुश्चित्तप्रसत्तेस्तत् कर्तव्यो गृहिणा सदा ।।३१।। શ્લોકાર્ચ -
ચિતની પ્રસત્તિનો હેતુ ચિત્તની પવિત્રતાનો હેતુ, સ્વર્ગ અને અપવર્ગને મોક્ષને, દેનારો એવો દ્રવ્યસ્તવ અહીં પણ વર્તમાનના ભાવમાં પણ, સુખ દેનારો છે તે કારણથી ગૃહસ્થોએ સદા કરવો જોઈએ. ll૧૧ાા ભાવાર્થ -
શ્રાવકોનો દ્રવ્યસ્તવ પણ કઈ રીતે કલ્યાણનું કારણ બને છે તે સ્પષ્ટ કરતાં બતાવે છે કે મોક્ષના અર્થી એવા પણ શ્રાવકો ભોગ પ્રત્યેના રાગવાળા હોવાથી ધનાર્જન અને ભોગાદિની પ્રવૃત્તિ કરવા છતાં જ્યારે ઉત્તમ દ્રવ્યોથી ભગવાનની ભક્તિ કરે છે ત્યારે તેઓનું ચિત્ત પવિત્ર બને છે; કેમ કે ભોગાદિની પ્રવૃત્તિથી આકુળ થયેલું ચિત્ત મોહધારાની વૃદ્ધિવાળું હોય છે આમ છતાં તે શ્રાવક જ્યારે ઉત્તમદ્રવ્યથી ભગવાનની ભક્તિ કરે છે ત્યારે ભગવાન પ્રત્યેના બહુમાન ભાવને કારણે તેઓનું ચિત્ત વીતરાગના ગુણોથી રંજિત બને છે અને તેના કારણે તેઓનો દ્રવ્યસ્તવ ચિત્તની પવિત્રતાનો હેતુ બને છે. વળી, દ્રવ્યસ્તવ કાલમાં ઉત્તમદ્રવ્યથી ભગવાનની ભક્તિ કરવાનો જે રાગનો પરિણામ છે તે રાગના પરિણામથી બંધાયેલું પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય ઉત્તમ એવા દેવભવની પ્રાપ્તિ કરાવશે અને દેવભવની પ્રાપ્તિમાં પણ તેઓને વીતરાગ પ્રત્યેનો રાગ ઉલ્લસિત થશે જેથી દેવભવમાં પણ ભગવાનની, સુસાધુની ભક્તિ કરીને તે મહાત્મા સર્વવિરતિની શક્તિનો સંચય કરશે અને ક્રમે કરીને મોક્ષને પામશે. આ રીતે શ્રાવકપણામાં લેવાયેલો દ્રવ્યસ્તવ ચિત્તની પવિત્રતાનો હેતુ છે. તથા સ્વર્ગ
