________________
૩૬
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૩૦ થાય કે વીતરાગની આરાધના તો વીતરાગ થવા માટેના યત્ન સ્વરૂપ જ હોઈ શકે. સરાગથી કરાયેલી આરાધના કઈ રીતે કલ્યાણનું કારણ બને? તેથી કહે છે – શ્લોક :
चिन्तामण्यादिकल्पस्य स्वयं तस्य प्रभावतः ।
कृतो द्रव्यस्तवोऽपि स्यात् कल्याणाय तदर्थनाम् ।।३०।। શ્લોકાર્ચ - ચિન્તામણિ આદિ કા એવા ચિન્તામણિ આદિ તુલ્ય એવા, તેમના પ્રભાવથી કરાયેલો દ્રવ્યસ્તવ પણ શ્રાવક દ્વારા કરાયેલો દ્રવ્યસ્તવ પણ, તેના અર્થીઓના=વીતરાગતાના અથ એવા શ્રાવકોના, સ્વયં કલ્યાણ માટે થાય છે. I[૩૦ ભાવાર્થ -
ચિન્તામણિ, કલ્પવૃક્ષ વગેરે અચેતન પદાર્થ છે તેથી તે કોઈને કાંઈ આપવાની ઇચ્છાવાળા નથી છતાં તેમનો તેવા પ્રકારનો સ્વભાવ હોવાને કારણે સમ્યફ પ્રકારે આરાધાયેલ ચિંતામણિ, કલ્પવૃક્ષ તેના આરાધકને ઇષ્ટ ફળ આપે છે. તે જ રીતે વીતરાગ કોઈની આરાધનાથી કોઈના પ્રત્યે તોષ પામતા નથી કે કોઈની અનારાધનાથી કોઈના પ્રત્યે રોષ પામતા નથી તોપણ ચિન્તામણિ વગેરેની જેમ તેમની આરાધના કરનારનું તેમના પ્રભાવથી સ્વયં કલ્યાણ થાય છે. અર્થાતુ વિતરાગતાના અર્થી શ્રાવકો દ્રવ્યસ્તવથી તે પરમાત્માની આરાધના કરે તો તેનાથી વીતરાગ તોષ થઈને કાંઈ કરતા નથી તોપણ વીતરાગના પ્રભાવથી જ સ્વયં તેઓનું કલ્યાણ થાય છે.
અહીં કહ્યું કે શ્રાવક વડે કરાયેલો “દ્રવ્યસ્તવોડપિ” વિતરાગતાના અર્થી શ્રાવકના કલ્યાણ માટે થાય છે. ત્યાં “અપિ” શબ્દથી એ પ્રાપ્ત થાય છે કે વિતરાગતાના અર્થ એવા સાધુઓ જે ભાવસ્તવ કરે છે તેનાથી તો તેઓનું કલ્યાણ થાય જ છે પણ સરાગભાવથી કરાયેલા દ્રવ્યસ્તવથી પણ શ્રાવકોનું કલ્યાણ થાય છે. આ૩૦માં
