Page Text
________________
૩૧
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવબ્લોક-૨૭ જગતમાં કોઈ પણ જીવ ભગવાનની આજ્ઞાનો સ્વીકાર કરે અને તેમનું હિત ન થાય તેવું ત્રણ કાલમાં સંભવે નહીં. માટે સર્વજંતુને હિતકારી એવી ભગવાનની આજ્ઞા છે. વર્તમાનમાં જે જીવો પોતાની ભૂમિકા અનુસાર ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન કરે છે તેઓ ઉત્તર-ઉત્તરની ભૂમિકાને પામીને ઉત્તર-ઉત્તરની આજ્ઞાનું પાલન કરનારા બને છે અને અંતે પૂર્ણ આજ્ઞાનું પાલન કરીને સિદ્ધઅવસ્થાને અવશ્ય પામશે. અચરમાવર્તી જીવો તથા અભવ્યના જીવો ભગવાનની આજ્ઞાને અભિમુખ જ થતા નથી તેથી તેઓનું હિત થતું નથી. વસ્તુતઃ તે ભગવાનની આજ્ઞાનો દોષ નથી પરંતુ તે જીવોમાં વર્તતો કર્મના પ્રાચર્યનો પ્રભાવ છે કે તેઓને ભવનો ઉત્કટ રાગ છે અને ભવનો ઉત્કટ રાગવાળા એવા તે જીવો ભવના ઉચ્છેદને અનુકૂળ એવી ભગવાનની આજ્ઞા તરફ રુચિવાળા થતા નથી. આ જીવો ક્વચિત્ બહારથી સંયમ પાળતા હોય તોપણ તેઓના સંયમનું પાલન આલોક કે પરલોકના ભૌતિક સુખ માટે હોય છે કે અનાભોગથી હોય છે. પરંતુ ભગવાનના વચનાનુસાર ભવના નિસ્વાર અર્થે હોતું નથી. અને તેથી જ તેઓનું હિત થતું નથી, બાકી જેઓને આ ભવ સંત્રાસરૂપ જણાય છે અને જેઓ ભવના ઉચ્છેદના અર્થ થાય છે તેઓને ભવના ઉચ્છેદનું કારણ એવી ભગવાનની આજ્ઞા રુચે છે અને આવા જીવો સ્વશક્તિ અનુસાર ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન કરે તો તે ભગવાનની આજ્ઞા અવશ્ય તેમનું હિત કરનારી બને છે. (૨) આજ્ઞા જ મોક્ષનો ઉપાય છે?
મોક્ષ એ જીવની સર્વ કર્મરહિત અવસ્થા છે અને મોક્ષમાં રહેલા જીવો દ્રવ્યથી સર્વસંગ વગરના છે અને ભાવથી પણ કોઈ પદાર્થ પ્રત્યેના સંગવાળા નથી. આવા મોક્ષની પ્રાપ્તિનો ઉપાય સંસાર અવસ્થામાં વર્તતી સંગની પરિણતિનો ઉચ્છેદ છે.
સંસારમાં અનાદિથી જીવની અંતરંગ સંગની પરિણતિ છે જેનાથી ચિત્ત સંશ્લેષવાળું વર્તે છે અને તેના કારણે સંસારી જીવ બાહ્ય પદાર્થોનો સંગ કરી બાહ્ય સંગમાં આનંદ લેનારા બને છે. તે સંગના પરિણામથી કર્મનો સંચય કરી ચાર ગતિમાં ભ્રમણ કરે છે. ભગવાનની આજ્ઞા સંગના ઉચ્છદ અર્થે છે તેથી જ જેઓને ભગવાનની આજ્ઞા પ્રત્યે રાગ થાય છે તેઓનો રાગ સંસારના ઉચ્છેદ
| SR No. | 022236 |
| Book Title | Yogsar Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 266 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |