________________
૨૧૫
યોગસાર પ્રકરણ/પંચમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૨૫-૨૬ હતાં અને પાપમય જીવન જીવ્યું હતું, છતાં પાછળની જિંદગીમાં ધર્મની પ્રાપ્તિ થવાથી પરમ શ્રાવક થયા અને બારમા દેવલોકને પ્રાપ્ત કર્યું. એટલું જ નહીં, પણ જીવનના પૂર્વાર્ધમાં બંધાયેલાં સર્વ પાપો જીવનના ઉત્તરાર્ધમાં કરાયેલા ધર્મના બળથી નાશ પામ્યાં. તેથી જેમ તે વંકચૂલ મહાત્મા મનુષ્યભવને હાર્યા નહીં પણ સફળ કર્યો તેમ આયુષ્યના અંતિમકાલે પણ જો જાગૃતિપૂર્વક અંતરંગ અને બાહ્ય તપમાં ઉચિત યત્ન કરવામાં આવે તો જીવનના પૂર્વાર્ધમાં લેવાયેલાં પાપોનો નાશ કરીને તે તપ, તે મહાત્માને સદ્ગતિમાં પહોંચાડશે. માટે ભાવશુદ્ધિ અર્થે ઉત્સાહપૂર્વક તપમાં ઉદ્યમ કરવો જોઈએ. ll૫ા. અવતરણિકા :
વળી, ભાવશુદ્ધિજનક અવ્ય પ્રકારનો ઉપદેશ બતાવે છે – શ્લોક :
कूटजन्मावतारं स्वं पापोपायैश्च संकुलम् । व्यर्थं नीत्वा बताद्यापि, धर्मे चित्तं स्थिरीकुरु ।।२६।। શ્લોકાર્ધ :
અને પાપના ઉપાયોથી સંવલિત પોતાના કુટજન્મના અવતારને વ્યર્થ પસાર કરીને હજી પણ ધર્મમાં ચિત્તને સ્થિર કર. રા ભાવાર્થ
અનાદિથી જીવે પાપબંધ થાય તેવા ઉપાયો સેવ્યા છે. તેથી પ્રાયઃ સર્વ જીવો આ ભવમાં પણ પાપબંધનાં કારણ બને તેવા બાહ્ય વિષયોરૂપ ઉપાયોથી યુક્ત પોતાનો જન્મ પસાર કરે છે. જે જન્મ કૂટજન્મ જેવો છે અર્થાત્ આત્માને વિડંબણા કરાવે તેવો છે. તેવો આ જન્મ અત્યાર સુધી પોતે વ્યર્થ પસાર કરેલ છે તોપણ હજી પણ ધર્મમાં ચિત્તને સ્થિર કરવામાં આવે તો પોતાનાં હિતની કંઈક પ્રાપ્તિ થાય એ પ્રકારે હિતોપદેશ કહે છે.
અહીં બત' અવ્યય ખેદ બતાવવાં અર્થે કહે છે. અર્થાતુ ખેદ જેવું છે કે, આ જન્મ અત્યાર સુધી વ્યર્થ પસાર કર્યો, તોપણ હવે ધર્મમાં ચિત્તને સ્થિર કરીને તેને સફળ કર.રકા
