________________
યોગસાર પ્રકરણ/દ્વિતીય પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૨૫-૨૦ દ્વારા બતાવે છે. ગૌતમસ્વામીને જોઈ બોધ પામેલા પંદરસો તાપસોએ ગૌતમસ્વામી પાસે સંયમ ગ્રહણ કરી, બાહ્ય કોઈ વિશેષ આચરણા વગર અંતરંગ સામ્યભાવના ફલથી સત્ત્વના પ્રકર્ષવાળા થયેલા એવા તે પંદરસો તાપસો કેવલજ્ઞાનને પામ્યા.
આનાથી એ ફલિત થાય છે કે પરિણામને ગૌણ કરીને માત્ર બાહ્ય કઠોર જીવન જીવવાનો કુગ્રહ તે મહાત્માઓએ કર્યો નહિ પરંતુ ગૌતમસ્વામીના વચનથી પ્રતિબોધ પામેલા તે મહાત્માઓએ અંતરંગ અસંગભાવને અનુકૂળ મહા ઉદ્યમ કરીને કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી. વળી, ભરત ચક્રવર્તી વગેરે મહાત્માઓએ પણ અરીસાભુવનમાં કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું તે વખતે પરિણામ નિરપેક્ષ બાહ્ય ત્યાગની આચરણાઓનો આગ્રહ ક્યાં કર્યો? અર્થાત્ તે આગ્રહને છોડીને સ્વભૂમિકા અનુસાર અંતરંગ સામ્યભાવનો ઉદ્યમ કર્યો તો કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ. માટે મોહના નાશ માટે અંતરંગ સામ્યભાવનો ઉદ્યમ જ જરૂરી છે. બાહ્ય આચરણા તો જીવોને સામ્યભાવના પ્રકર્ષમાં ઉપષ્ટભક હોવાથી જ સફલ છે. જો તે બાહ્ય આચરણા સામ્યભાવની વૃદ્ધિમાં ઉપષ્ટભક ન બને તો કષ્ટમય સર્વ આચરણા વ્યર્થ છે. પા. અવતરણિકા :
સામ્યભાવ મોક્ષ પ્રત્યે બલવાન યોગ છે તે અન્ય દષ્ટાંતોથી બતાવતાં કહે છે – શ્લોક -
दृढप्रहारिवीरेण चिलातीपुत्रयोगिना ।
इलापुत्रादिभिश्चैव सेवितो योग उत्तमः ।।२६।। શ્લોકાર્ચ -
દuહારી એવા વીર વડે, ચિલાતીપુત્ર એવા યોગીવડે અને ઈલાદિ વડે ઉત્તમ યોગ સેવાયો. IslI ભાવાર્થ :દઢપ્રહારીએ પૂર્વમાં ઘણાં પાપો કરેલાં અને સંયમ ગ્રહણ કર્યા પછી પ્રતિજ્ઞા
