________________
શ્રી દેવભકિતમાળા પ્રકરણ.
અર્થ વીતરાગ દેવનું સ્મરણ ધ્યાન દર્શન કરનાર માણસ વીતરાગ દશાને પામે છે. સરાગી એવી સ્ત્રીયાદિકની છબીના દર્શન સ્મરણથી માણસમાં રાગ દશાની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ વાત પ્રસિદ્ધ જ છે. આમ ધારી વીતરાગ દશા પ્રાપ્ત કરવા સારૂ વીતરાગનું જ આલંબન લેવું જોઈએ. આમ કરવાનું કારણે જ્યાં રાગ દ્વેષ રૂપી ચીકાશ, હોય છે ત્યાંજ કર્મરૂપી રજ ચાટે છે. ઉજવલ સફેદ વસ્ત્રમાં રજ લાગેલી હતી નથી, પણ ઘાંચી કે કદઈના વસ્ત્રો ઉપર જુઓ કેટલી રજ લાગી હોય છેમતલબ કે ત્યાં ચીકાશ ઘણું છે, તેમ જ્યાં રાગદ્વેષ ઘણે હશે ત્યાં કર્મજ ઘણી જ લાગશે. આ ચક્કસ વાત છે. કમ વર્ગણા જગતમાં સંપૂર્ણ ઠાંસી ઠાસીને ભરેલ છે આ વર્ગણા એવી નથી કે જે આપણને વગર ઈચ્છાએ આવીને ચૂંટી જાય. આપણે જે તેને આમં. ત્રણ આપીએ તે જ તે વર્ગણા આપણને વળગે છે. આ આમંત્રણ બીજુ કાંઈ પણ નથી. માત્ર આપણું અભિલાષા કે ઇચ્છાઓ છે. કોઈ પણ વસ્તુ તરફ ઈચ્છા થઈ કે તરત જ તમેએ કર્મ વર્ગણોને આમં. ત્રણ કર્યું સમજવું. ઈચ્છા તે રાગમા ઘરની છે. રાગ જ્યાં હાજર થયે કે તરતજ કર્મ વર્ગણ હાજર થઈ સમજવી. આથી આપણને સમજાયું હશે કે વ્રત પચ્ચખાણ નહીં કરનારને જે પાપ આવે છે તેને મુખ્ય હેતુ ઇચ્છા રેકેલ નથી તેજ સમજવું. આ બાબતમાં ઘણી વાર કેટલાકે વગર સમજે પ્રશ્ન કરે છે કે જે વસ્તુઓનો અમે ઉપભેગ કરીએ તેના દ્વારા પાપ આવે તે તે વ્યાજબી ગણાય, પણ જે વસ્તુઓ અમે વાપરતા નથી તેનાથી પાપ કેવી રીતે આવે? આને ઉત્તર ઉપર આપણે જણાવી ગયા છીએ કે તમારી ઈચ્છાઓ તમેએ કાબુમાં રાખી નથી એજ તેનું કારણ છે. જો તમે ઇચ્છાને કાબુમાં રાખે તે પછી પાપ આવવાનું કાંઈ પણ કારણ નથી ઈચ્છા કાબુમાં રાખવી તેનું નામ જ સંયમ કે સંવર છે. બીજા શબ્દોમાં વિરતિ કે પચ્ચખાણ છે. વિતિ કરવાથી જેમ આવતું પાપ રેકાય છે, તેમ ઈચ્છાને કાબુમાં રાખવાથી તે જ ફલ મળે છે. ઇચ્છા કર્યા સિવાય જે પાપ આવતું હોય તો પછી આ જીવને ઉદ્ધાર કોઈ કાળે પણ થાય નહીં. તેમજ સિદ્ધના જેને પણ કર્મ લાગવાં જોઈએ અને તેને
