________________
૫૩
ફૂપાંતવિશદીકરણ/ ગાથા: ૬
સવિતિ - અહીં ‘તિ’ શબ્દ ભગવાનના કથનની સમાપ્તિસૂચક છે. ત્યારપછી ભગવાને ગંભીર ધર્મકથા કહી. જે આ પ્રમાણે -
વિશિષ્ટ ગુણપાત્રવિષયક થોડો પણ શુભ અધ્યવસાય મહાફળવાળો થાય છે. જે કારણથી કહ્યું છે કે, જે પ્રકારે મોટા સમુદ્રમાં પ્રક્ષેપ કરાયેલું એક પણ જલનું બિંદુ અક્ષત થાય છે, એ પ્રમાણે જિનેશ્વરને વિષે પૂજા પણ જાણવી. (પૂજા પંચાશક ગાથા-૪૭)
શ્રી જિનેશ્વરોની પૂજાથી પૂજક જીવને ઉત્તમ ગુણો પર બહુમાન થાય છે. ઉત્તમ પ્રાણીઓની મધ્યમાં પદ=સ્થાન મળે છે અને ઉત્તમ ધર્મની પ્રસિદ્ધિ થાય છે. પૂજા પંચાશક ગાથા-૪૮)
તિ’ શબ્દ પૂજા પંચાશક ગાથા-૪૭/૪૮ના કથનની સમાપ્તિસૂચક છે.
ત્યારપછી ભગવાને તેના સંબંધી=દુર્ગતા નારી સંબંધી, ભવિષ્યમાં થનારા ભવના વ્યતિકર=પ્રસંગને કહ્યો. જે આ પ્રમાણે -
દુર્ગતા નારીનો જીવ દેવસખોને ભોગવીને ત્યાંથી આવીને, કનકપુર નગરમાં કનકધ્વજ નામે રાજા થશે, અને તે ક્યારેક વિશાળ રાજ્યસુખને અનુભવતો દેડકાને સર્પ વડે, સર્પને કુરર વડે=નોળિયા વડે, નોળિયાને અજગર વડે, તેને પણ અજગરને પણ. મોટા સાપ વડે ખવાતા જોઈને વિચારશે, જે આ પ્રમાણે –
આ દેડકા વગેરે પરસ્પર પ્રસાતા=ગળાતા= ખવાતા, મોટા સાપના મુખમાં પરવશ એવા પ્રવેશ કરે છે. એ પ્રમાણે બળવાન એવા આ પણ મનુષ્યો દુર્બળ લોકોને બળ અનુસારે બાધ કરતા=પીડા આપતા, યમરાજના મુખમાં પ્રવેશ કરે છે. એ પ્રમાણે ભાવતો= વિચારતો, પ્રત્યેકબુદ્ધ થશે. ત્યારપછી રાજ્યસંપત્તિને છોડીને સાધુપણાને પામીને દેવપણું પામશે. આ પ્રમાણે ભવપરંપરા વડે અયોધ્યા નગરીના શક્રાવતાર નામના ચૈત્યમાં કેવલજ્ઞાનરૂપી લક્ષ્મીને પામીને સિદ્ધ થશે સિદ્ધિગતિને પામશે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
રૂતિ થાર્થ પૂજાપંચાશકની ગાથા-૪૯ની ટીકામાં દુર્ગતા નારીનું દૃષ્ટાંત પૂરું થયું, ત્યાં પૂજાપંચાશકની ગાથા-૪૯ પણ પૂરી થઈ તે બતાવવા માટે “તિ પથાર્થ કહેલ છે.
ટીકા :
यतनां चात्र स्नानपूजादिगतामित्थमादिशन्ति -
"भूमीपेहणजलच्छाणणाइ जयणा उ होइ न्हाणादौ । 'एत्तो विसुद्धभावो, अणुहवसिद्धो च्चिअ बुहाणं" ।।