Page Text
________________
૧૩૪૦
प्रतिभाशत:/Gोs:00 બાંધતો હોય અને તે વખતે પૂર્વની પુણ્યપ્રકૃતિનો પાપરૂપે સંક્રમ કરે તો પણ મિશ્ર અધ્યવસાયની પ્રાપ્તિ થાય; કેમ કે બંધને અનુકૂળ શુભ અધ્યવસાય છે અને સંક્રમને અનુકૂળ અશુભ અધ્યવસાય છે. પરંતુ તેમ પણ થતું નથી, તે બતાવવા માટે ટીકામાં કહ્યું કે ઈતર ઇતરરૂપતાને પણ પ્રાપ્ત કરતું નથી=પુણ્ય બાંધતો હોય ત્યારે પૂર્વના બંધાયેલા પુણ્યને પાપરૂપે કરતો નથી, અને પાપ બાંધતો હોય ત્યારે પૂર્વના બંધાયેલા પાપને પુણ્યરૂપે કરતો નથી. તેથી એ પ્રાપ્ત થયું કે એક કાળમાં મિશ્ર અધ્યવસાય નથી, પરંતુ શુભ અથવા અશુભ બેમાંથી કોઈ એક અધ્યવસાય છે, માટે ભાવયોગમાં મિશ્રતા નથી. આનાથી એ ફલિત થાય છે કે મિશ્રયોગ નથી, માટે દ્રવ્યસ્તવને મિશ્ર સ્વીકારનાર પાર્થચંદ્રનો મત વિશેષાવશ્યકભાષ્યના વચનથી વિરુદ્ધ છે. टी :सम्यक्त्वं मिथ्यात्वे सङ्क्रमय्य मिथ्यात्वरूपतां नयतीत्युक्तम्, ततः संक्रमविधिः संक्षेपतो दर्शयति -
"मोत्तूण आउयं खलु दंसणमोहं चरित्तमोहं च।
सेसाणं पयडीणं उत्तरविहिसंकमो भज्जो" ।। [विशेषावश्यक गा. १९३९] इह ज्ञानावरणादिमूलप्रकृतीनामन्योऽन्यं संक्रमः कदापि न भवत्येव, उत्तरप्रकृतीनां तु निजनिजमूलप्रकृत्यभिन्नानां परस्परं सङ्क्रमो भवति, तत्र चायं विधिः - 'मोत्तूण आउयं' इत्यादि, ‘आउयं' इति जातिप्रधानो निर्देश इति बहुवचनमत्र द्रष्टव्यं चत्वार्यायूंषि मुक्त्वेति, एकस्या आयुर्लक्षणाया निजमूलप्रकृतेरभिन्नानामपि चतुर्णामायुषामन्योन्यं संक्रमो न भवतीति तद्वर्जनम्। तथा दर्शनमोहं चारित्रमोहं च मुक्त्वा , एकस्या मोहनीयलक्षणायाः स्वमूलप्रकृतेरभिन्नयोरपि दर्शनमोहचारित्रमोहयोरन्योन्यं सङ्क्रमो न भवतीति अर्थः । उक्तशेषाणां तु प्रकृतीनां कथंभूतानामित्याह-'उत्तरविहि' त्ति विधयो भेदाः उत्तरे च ते विधयश्चोत्तरविधय=उत्तरभेदास्तद्भूतानां उत्तरप्रकृतिरूपाणामिति तात्पर्यं, किमित्याहसङ्क्रमो भाज्यो भजनीयः। भजना तावदेवं द्रष्टव्या - याः किल ज्ञानावरणपञ्चकदर्शनावरणनवककषायषोडशकमिथ्यात्वभयजुगुप्सातैजसकार्मणवर्णादिचतुष्कागुरुलघूपघातनिर्माणान्तरायपञ्चकलक्षणाः सप्तचत्वारिंशत् ध्रुवबन्धिन्य उत्तरप्रकृतयस्तासां निजैकमूलप्रकृत्यभिन्नानामन्योन्यं सङ्क्रमः सदैव भवति, तद्यथा-ज्ञानावरणपञ्चकान्तर्वतिनि मतिज्ञानावरणे श्रुतज्ञानावरणादीनि,तेष्वपि मतिज्ञानावरणं सङ्क्रामतीत्यादि, यास्तु शेषा अध्रुवबन्धिन्यस्तासां निजैकमूलप्रकृत्यभेदवर्तिनीनामपि बध्यमानायामबध्यमानाः सङ्क्रामन्ति, न त्वबध्यमानायां बध्यमानाः, यथा साते बध्यमानेऽसातमबध्यमानं सङ्क्रामति, न तु बध्यमानमबध्यमाने इत्यादि वाच्यमित्येष प्रकृतिसङ्क्रमे विधिः। शेषस्तु प्रदेशादिसङ्क्रमविधिः मूलप्रकृत्यभिन्नासु वेद्यमानासु सङ्क्रमो भवतीत्यादि स्थानान्तरादवसेय इति। अलं प्रसङ्गेनेति। વિશેષાવશ્યક ગાથા-૧૯૩૯નો અવતરણિતાર્થ :
सम्यक्त्वं ..... दर्शयति - मिथ्यात्यमा सभ्यइत्यनुं संभ शन 94 मिथ्यात्प३५ताने प्राप्त ४३ , में प्रमाणे વિશેષાવશ્યક ગાથા-૧૯૩૮માં કહ્યું. તેથી સંક્ષેપથી સંક્રમવિધિને બતાવે છે –
| SR No. | 022185 |
| Book Title | Pratima Shatak Part 04 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 432 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 36 MB |