________________
૪૮૧
વિચારબિન્દુ
गोयमा ! चत्तारि पंच तिरिक्खजोणियमणुस्स देवभवग्गहणाई' संसार' अणुपरिअट्टित्ता तओ पच्छा સિદ્ધિિિત [શ ° ૩. રૂરૂ]' એ ભગવતી સૂત્રઇ ૪ બેઈન્દ્રિયાક્રિક ૫ થાવર ઈમ ૯ તિય ચ કહિઇ, તેહમાંહિ-ભમતાં અન"તસ ંસાર થાઈ”,” ઈમ કોઈ કહઈ" છઈ” તે જુઠ્ઠો, જે માર્ટિ સમાસમધ્યસ્થિત ‘તિર્યંચૈાનિક' શબ્દનુ ભિન્ન વિશેષણ ભિન્ન વિભક્ષ્યન્ત ચત્તારિ પૉંચ' પદ સંભવઇ નહી'. તથા એહવા કઠિન અથ હાઈ તા વૃત્તિકાર વ્યાખ્યાન કિમ ન કરઈ ૫૪૦ના જમાલિનઈ ભગવતીનઇ જે અનંત સંસાર કહઈ છઈ, તેહનઈ ઇમ સૂત્ર જોઈ* નદેવ મહિપુત્તે તદેવ ગેરચયજ્ઞ'સંસાર' અનુરિટ્ટિત્તા તો पच्छा सिज्झिस्सइ' ॥४१॥ च्युत्वा ततः पंचकृत्वो भ्रान्त्वा तिर्यग्नुनाकिषु । अवाप्त बोधिर्निर्वाण' જ્ઞમાહિઃ સમવાત ! મવીરિત્રે, ઈહાં ૫ વારઇ (૩) ગતિ' ભમતાં ૧૫ ભવ સ્પષ્ટ છઈ", ઇંહાં કોઈક નર નારિક ભવાંતર ૫ વાર તિ"ચમાંહિ ભમતાં અનંત સસાર થાઈ છઈ' ઈમ કહઈ છઇં તે મિથ્યા, (ખેાટુ) કાયસ્થિતિ એકવાર ગણતાં ‘નિનોરેલ્વેવાનન્તવાર' બ્રન્તાઃ' ઇત્યાદિ વચનવ્યાઘાત થાઈ, ભવસ્થિતિ ૫ વાર કરતાં તા ૧૫ જ ભવ થાઈ, તે માટિ હઠ છાંડી વિચારવા ૫૪રા ‘ ફેવ નિષ્વિત્તિયા નં અંતે ! તાબો ફેવોનાઓ आउक्खणं भवक्खणं ठिइक्खएणं अनंतर चयं चइत्ता कहिं गच्छन्ति ? कहिं उववज्जति १ गोयमा ! जाव चत्तारि पंच नेरइयतिरिक्खजोणियमणुस्सदेव भवरगहणाई संसार' अणुपरि अट्टित्ता તો પચ્છા સિસ્મૃતિ મુજ્ઞતિ મુતિ ગાય અંત નૃત્તિ' એ સૂત્રમાંહિ યાવચ્છખ્તઇ કાલનિયમ આવઈ...” ઈમ કોઈ કહઈ છઈ તે મહા અભિનિવેશી જાણવા, જે માટે ઇહાં યાવત્' શબ્દ, દેવલાકચ્યવનાદિ પૂર્વોક્ત અર્થ જ પરામઇ છઈ. તથા ‘માવલો નં सिद्धे अणता णाणपज्जवा अणता दंसणपज्जवा जाव अनंता अगुरुलघु य पज्जवा' छत्याहि સ્થાનઈ દ્યોતક યાવચ્છન્દ પણ દીસઈ છઈ ૫૪ા ‘સામાન્યસૂત્રઇ ૨૦ ભવ જિમ ન ઘટઇ' તિમ વિશેષસૂત્ર ૧૫ ન ઘટઇ ઇમ કોઈ કઈ છઈ તે પણ જૂઠ્ઠું, જે માર્ટિ સામાન્યસૂત્ર નારકભવ ટાલી જમાલિ સરિખાનુ જ કહિઉં છઇ', નહી. તે બસ્થેનરૂબા બળાતીય બાવરીમદ ચાકતમંસાવતાર' અનુપરિપ્રકૃતિ' [શ॰ ૧ ૩૦ ૨૨] એ બીજુ સૂત્ર નિ મિલઇં ૫૪૪ા અર્થે બા....' ઈત્યાદિસૂત્ર અભવ્યવિષય, અંતિ' નિર્વાણુ નથી કહિ" તે મા”િ ઇમ કોઈ કહઈ' છઇ તે મિથ્યા, જે માટિ’ઇસવુડે ન બળવારે आयवज्जाओ सत्तकम्मपयडिओ सिढिलबंधणबद्धाओ घणियबंधणबद्धाओ पकरेइ, त ( ह ) स्सका - लट्ठतिआओ दीहका लट्ठितिआओ पकरेइ, मंदाणुभावाओ तिव्वाणुभावाओ पकरेइ, अप्पपदेसग्गाओ बहुपदेसग्गाओ पकरेइ, आउयं च णं कम्मं सिय बंधइ सिय णो बंध, अस्साया - वेयणिज्ज' चणं कम्मं भुज्जो भुज्जो उवचिणाइ, अणाइयं च अणवदग्गदीहमद्ध चाउरंतસંસારતા' અનુવરિટ્ટ' [મ૦ ૦ ૧૩૦ ] ઇત્યાદિક સૂત્રઈ અંતિ નિર્વાણુ નથી કહિ", અનઇ અભવ્યવિષય તે સૂત્ર નથી. ૫૪પા
‘ચત્તારિપ’ચ કહિતાં ૫ જ કમ હાઈ ? 'ઈમ કેાઇ પૂછઈ તૈહનઈ ઉત્તર-જિમ ‘સત્તદુચાર્’. અત્તનુમવાળારૂ' ઇત્યાદિક સ્થાનઈ" આઠ જ કહિઈ તિમ, એ સૂત્રશૈલિ છઇ પ્રજા જમાલિ (નઈ) ૧૫ અનઈ સુબાહકુમારનઇ ૧૬ ભવ હેાઇ, તેા આજ્ઞારાધનથી