________________
૧૯
અતિશય રાગવાળો બનીને કુમાર રથ ઉપર આરૂઢ થયો અને જાણ્યું કે, આ જ રત્નાવતી છે. ત્યાર પછી પૂછયું કે, “આપણે કઈ તરફ ચાલીશું ?' (૩૦૦) ત્યારે રત્નાવતીએ કહ્યું કે, મગધપુરમાં મારા પિતાજીના લઘુબધુ ધન નામના છે,તે ત્યાં શ્રેષ્ઠી પદ પામેલા છે. તેઓ મારો અને તમારો વૃત્તાન્ત જાણીને અતિહર્ષથી અને ગૌરવથી આપણું આતિથ્ય કરશે માટે તે તરફ ગમન કરો. ત્યાર પછી તમને જે ઠીક લાગે તેમ કરશો.” ત્યાર પછી કુમાર તે તરફ પ્રયાણ કરવા લાગ્યો. વરધનુએ સારથિપણું કર્યું. અને અનેક કિલ્લાવાળા કોસાંબી દેશથી નીકળીને પર્વતની ખીણમાં વૃક્ષોની ગાઢ ઘટા હોવાથી અંદર સૂર્યનાં કિરણો પ્રવેશ પામી શકતાં ન હતાં-એવા પહાડી પ્રદેશમાં આવ્યા. ત્યાં કંટક, સુકંટક નામના ચોરોના અધિપતિ રહેતા હતા. શ્રેષ્ઠ રથ, સ્ત્રીરત્ન, શણગારેલ શરીરવાળા અલ્પ પરિવારવાળા કુમારને દેખીને હથિયારો સજી અનેબશ્વર પહેરીને તેઓ ધનુષ-દોરી ખેંચીને નવીન મેઘ માફક બાણોની વૃષ્ટિ કરવા લાગ્યા. પૈર્યના મંદિર સમાન કુમારે પણ લગારે ક્ષોભ પામ્યા સિવાય સિંહ જેમ મૃગલાઓને નસાડી મૂકે, તેમ ચોરોને હાર આપી નસાડી મૂક્યા.તેઓનાં છત્ર અને ધ્વજાઓ નીચે પડી ગયાં, વિવિધ પ્રકારના આયુધોથી ઘવાએલા શરીરવાળા આમ-તેમ ભ્રમણ કરતા નિષ્ફલ પ્રયત્ન કરતા દરેક દિશામાં પલાયન થવા લાગ્યા. ત્યાર પછી તે જ રથ પર આરૂઢ થઈ કુમાર જવા લાગ્યો, ત્યારે વરધનુએ કુમારને કહ્યું કે, “હમણાં તું સખત પરિશ્રમ કરવાથી થાકી ગયો છે, તો રથમાં મુહૂર્તકાળ જેટલી નિદ્રા લઈ લે ત્યારે અતિ સ્નેહાળ રત્નવતી પત્ની સાથે સુઈ ગયો.
આ સમયે પર્વત પરથી વહેતી નદી આવી અને રથના અશ્વો થાકી ગયા.કુમારની નિદ્રા ઉડી ગઈ. બગાસું ખાતાં જ્યાં દિશાઓતરફ નજર કરી તો વરધનુને ન જોયો. વિચાર્યું કે, કદાચ આમ-તેમ જળ શોધવા માટે ગયો હશે. નવીન મેઘ સરખો ગંભીર શબ્દ કરવા લાગ્યો. (ગ્રંથા ૫૦૦) પરંતુ પ્રત્યુત્તર ન મળ્યો. વળી રથનું ધુંસરું ઘણી લોહીની ધારાથી ખરડાયેલું જોયું, એટલે ગભરાયો કે વરધનુને કોઈકે મારી નાખ્યો જણાય છે. એમ સંકલ્પ કરતો રથમાં મૂછ ખાઈને ઢળી પડ્યો. કુમારની સર્વ ચેતના એકદમ રોકાઈગઈ, એટલે રત્નાવતીએ શીતળ જળ છાંટ્યું અને પંખાથી ઠંડો પવન નાખ્યો. એટલે મૂછ શાન્ત થઈ અને “હે બન્યુ ” એમ બોલીને રોવા લાગ્યો. રત્નાવતીએ કોઈ પ્રકારે સમજાવીને રુદન બંધ કરાવ્યું. પછી રવતીને કહ્યું કે, વરધનુ જીવતો છે કે મૃત્યુ પામ્યો તે સ્પષ્ટ સમજી શકાતું નથી. તો તેના સમાચાર મેળવવા માટે હે પ્રિયા ! હવે મારે પાછા જવું પડશે. ત્યારે રત્નાવતીએ કહ્યું કે, “ફાડી ખાનાર અનેક જાનવરોથી વ્યાપ્ત એવા આ અરણ્યમાં માંસપેશી સરખી બહુ સામાન્ય (ઘણાને સાધારણ - નારી અબલા હોવાથી અનેક માણસો તેને હેરાન કરવા – ભોગવા લાલાયિત થઈ જાય છે મને છોડીને આપ જવાની ઇચ્છા કરો છો ? બીજું વસ્તીવાળું નગર હવે નજીકમાં જ હોવું જોઈએ કારણ કે ઘાસનાં તણખલાં, કાંટા તેમ જ લોકોની અવરજવરથી પગલાં પડેલો માર્ગ પણ અહિ દેખાય છે. માટે વસ્તીમાં ચાલો,પછી આપને ઠીક લાગે તેમ કરજો.” ત્યાર પછી મગધપુરી તરફ ચાલતાં દેશના સીમાડા પર રહેલા એક ગામમાં ગયો. ત્યાં કોઈક ભાવિક ગામના માલિકે તેમનું રૂપ જોઈને મનથી વિચાર્યું કે, “આ કોઈક ભાગ્યશાળી દેવને