________________
૧૪૯
ઉપદેશમાળા * वच्चइ खखेण जीवो, पित्तानिलधाउसिंभखोभेहि ।
उज्जमह मा विसीअह, तरतमजोगो इमो दुलहो ॥४६५।। पंचिदियत्तणं माणुसत्तणं, आरिए जणे सुकुलं । साहुसमागम सुणणो, सद्दहणाऽरोग पव्वज्जा ।।४६६।।
આ લોકનો અપકારી છે, ત્યારે ક્રોધ-હિંસા એ પરલોક-અપકારી છે. પરલોક કાળ દીઘતિદીર્ઘ છે. અહીં કેટલું જીવવાનું છે?)
(૪૬૫) જીવ પિત્ત-વાયુ-(રસ રુધિરાદિ ધાતુ કે કફના પ્રકોપથી ક્ષણવારમાં (પરલોક) ચાલ્યો જાય છે. માટે શિષ્યો !) ઉદ્યમ કરો, (સદનુષ્ઠાનોમાં) વિષાદકંટાળો-શિથિલતા લાવો નહિ; (કેમકે) “તરતમજોગો'= એકેકથી ચડિયાતા આ (હવે કહેવાશે તે) ઘર્મના સાઘન (-સામ્રગી)નો યોગ દુષ્માપ્ય છે. (એ જો અહીં મળેલ છે, તો પ્રમાદ કરવો ઉચિત નહિ.)
(૪૬૬) (એ ધર્મ-સાધનો આ,-) “પંચેન્દ્રિયપણું'=સંપૂર્ણ પાંચ ઇન્દ્રિયો, મનુષ્યજન્મ, (તે પણ મગધાદિ) આર્યદેશમાં (જન્મ, એમાં ય ધર્મયોગ્ય) સારું કુળ, સદ્ગુરુસાધુ-સમાગમ, (ધર્મશાસ્ત્રોનું) શ્રવણ, (સાંભળેલા પર) “શ્રદ્ધા”=“આ એમજ છે' એવી તત્ત્વપ્રતીતિ (તત્ત્વ પર દ્રઢ વિશ્વાસ) , નીરોગીપણું (સંયમભારવહનનું સામર્થ્ય), અને “પ્રવજ્યા' = સદ્વિવેકથી સર્વસંગ ત્યાગરૂપ ભાગવતી દીક્ષા. (આ બધા ‘તરતમ યોગ” યાને ઉત્તરોત્તર ચડિયાતા અને અતિ દુર્લભ ધર્મકારણો છે. આવો ઉપદેશ છતાં વર્તમાન સુખમાં લુબ્ધ દુબુદ્ધિ ધર્મ કરતો નથી! એ કેવો પસ્તાય છે, તો કે)
