________________
૧૧૨
धर्मनिहु प्रsरा भाग-१ | मध्याय-१ / सूत्र-५७, ५८ અતિ સ્થિર પરિણામના ન હોય તો પ્રસંગે તેનાથી વિરુદ્ધ ભાવો પણ આત્મામાં અભિવ્યક્ત થાય છે; કેમ કે અનાદિકાળથી આત્માએ તેનાથી વિરુદ્ધ ભાવો જ સેવ્યા છે, તેથી પોતાનામાં દાક્ષિણ્ય આદિ ગુણો વર્તતા હોય તો પણ તેને અતિશય કરવા તે તે ગુણોનું સ્વરૂપ વિચારીને તે ગુણોને સ્થિર કરવા ઉદ્યમ કરવો જોઈએ અને તેવા ગુણવાન પુરુષને જોઈને તેઓ પ્રત્યે બહુમાન આદિ ભાવોની વૃદ્ધિ થાય તેવો યત્ન કરવો જોઈએ. જેથી પોતાનામાં તે તે ગુણો અતિશય અતિશયતર થાય જેથી સર્વકલ્યાણની પ્રાપ્તિ થાય. આપણા
अवतरnिsi:
तथा
અવતરણિકાર્ચ -
सने - सूत्र :
[३५] ऊहापोहादियोग इति ।।५८ ।। सूत्रार्थ :
(૩૫) ઊહાપોહ આદિનો યત્ન કરવો જોઈએ એ ગૃહસ્થનો ધર્મ છે. પટા टी:
ऊहश्चापोहश्च, आदिशब्दात् तत्त्वाभिनिवेशलक्षणो बुद्धिगुणः शुश्रूषाश्रवणग्रहणधारणाविज्ञानानि च गृह्यन्ते, इत्यष्टौ बुद्धिगुणाः, तत ऊहापोहादिभिः 'योगः' समागमोऽनुष्ठेय इति, तत्र प्रथमतस्तावच्छ्रोतुमिच्छा शुश्रूषा, श्रवणमाकर्णनम्, ग्रहणं शास्त्रार्थोपादानम्, धारणा अविस्मरणम्, मोहसन्देहविपर्यासव्युदासेन ज्ञानं विज्ञानम्, विज्ञातमर्थमवलम्ब्यान्येषु व्याप्त्या तथाविधेषु वितर्कणमूहः, उक्तियुक्तिभ्यां विरुद्धादर्थाद् हिंसादिकात् प्रत्यपायसंभावनया व्यावर्तनमपोहः, अथवा सामान्यज्ञानमूहः विशेषज्ञानमपोहः, 'विज्ञानोहापोहविशुद्धम् इदमित्थमेव' इति निश्चयः तत्त्वाभिनिवेशः, एवं हि शुश्रूषादिभिर्बुद्धिगुणैरुपहितप्रज्ञाप्रकर्षः पुमान कदाचिदकल्याणमाप्नोति, यदुच्यते - “जीवन्ति शतशः प्राज्ञाः प्रज्ञया वित्तसंक्षये । न हि प्रज्ञाक्षये कश्चिद् वित्ते सत्यपि जीवति ।।४५।।" [ ] इति ।। 'इति' शब्दः प्रस्तुतस्य सामान्यतो गृहस्थधर्मस्य परिसमाप्त्यर्थ इति ।।५८।।
