________________
૨૪૬
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૩૨-૨૩૩ શ્લોક :
अनिष्टसंगेष्टवियोगदुःखं, सरागवन्नति समाधिशाली । अङ्गीकृतैकान्तिकमुक्त्युपायः,
प्रशान्तवेदारतिभीकषायः ।।२३२।। શ્લોકાર્ચ -
અંગીકાર કર્યો છે એકાંતિક મુક્તિનો ઉપાય જેમણે એવા, પ્રશાંત થયા છે વેદનો ઉદય, અરતિ, ભય અને કષાયો જેમને એવા, સમાધિશાળી યોગી સરાગવાળા જીવની જેમ અનિષ્ટના સંગના અને ઈષ્ટના વિયોગના દુઃખને પ્રાપ્ત કરતા નથી ર૩રા ભાવાર્થ
સંસારી જીવોને ઇષ્ટના સંયોગથી જ સુખ થાય છે અને અનિષ્ટના વિયોગથી જ સુખ થાય છે તેથી જ્યારે કર્મ પ્રતિકૂળ હોય ત્યારે અનિષ્ટનો સંયોગ પ્રાપ્ત થાય છે તેથી દુઃખી થાય છે અને ઇષ્ટનો વિયોગ પ્રાપ્ત થાય છે તેથી દુ:ખી થાય છે, જ્યારે સમાધિવાળા જીવોને કોઈ બાહ્ય પદાર્થ ઇષ્ટ નથી કે કોઈ બાહ્ય પદાર્થ અનિષ્ટ નથી, પરંતુ એકાંતિક મુક્તિનો ઉપાય ઇષ્ટ છે તેથી મુક્તિના ઉપાયની ઇચ્છાવાળા એવા તેઓ અંતરંગ પરાક્રમ કરીને વેદનો ઉદય, અરતિ, મોહનીય અને ભયમોહનીયરૂપ નોકષાયો અને ક્રોધાદિરૂપ ચાર કષાયો શાંત કર્યા છે તેના કારણે આત્માની સ્વસ્થતારૂપ સમાધિશાળી છે તેથી તેઓને બાહ્ય પદાર્થ કોઈ ઇષ્ટ નથી કે કોઈ અનિષ્ટ નથી. તેથી સંસારી જીવોને અનિષ્ટના સંયોગથી અને ઇષ્ટના વિયોગથી દુ:ખ થાય છે તેવું દુ:ખ સમાધિવાળો જીવોને ક્યારેય થતું નથી, પરંતુ કષાયો અને નોકષાયોના શમનકૃત થયેલી સમાધિજન્ય સુખ જ સદા વર્તે છે. li૨૩શા બ્લોક -
ज्ञानी तपस्वी परमक्रियावान्, सम्यक्त्ववानप्युपशान्तिहीनः ।
