________________
૧૭૨
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૫૯-૧૬૦
અથવા ભયહેતુઓ વડે=ઉપસર્ગ અને પરિષહરૂપ ભયહેતુઓ વડે, સમાધિવાળા આત્મા ક્ષોભ પામતા નથી. મહીધરોના પર્વતોના અને મહીરુહોના=વૃક્ષોના ભારથી સર્વસહા એવી પૃથ્વી=સર્વભારને સહન કરવા સમર્થ એવી પૃથ્વી, શું ક્ષોભને પામે છે અર્થાત્ ક્ષોભને પામતી નથી. II૧૫૯૫
ભાવાર્થ:
મુનિઓ શાસ્ત્રવચનના બળથી, યુક્તિના અને અનુભવના બળથી આત્માના પારમાર્થિક સ્વરૂપને જાણનારા હોય છે અને આત્માના પારમાર્થિક સ્વરૂપને જાણીને તેને પ્રગટ કરવા અર્થે સર્વ ઉદ્યમ કરનારા હોય છે અને આત્માના પારમાર્થિક સ્વરૂપને કંઈક અંશે પ્રગટ કરીને સમાધિને પામેલા હોય છે. અને તે સમાધિના બળથી વિશ્વસ્થ મતિવાળા હોય છે કે સમાધિનો મારો ઉદ્યમ જ મારા સર્વ કલ્યાણનું એક કારણ છે તેથી આત્મા નથી, પરલોક નથી ઇત્યાદિ કુહેતુઓ વડે કે અન્યદર્શનના એકાંત વચનરૂપ કુહેતુઓ વડે પોતાના સન્માર્ગની પ્રવૃત્તિમાં ક્યારેય ક્ષોભ પામતા નથી.
વળી, શાસ્ત્રથી અતિભાવિતમતિવાળા હોવાને કારણે દેહથી પોતાના ભેદને અત્યંત ભાવિત કરેલ હોય છે તેથી ભયના હેતુ એવા ઉપસર્ગથી અને પરિષહથી પણ ક્ષોભ પામતા નથી.
જેમ પૃથ્વી પર્વતોના અને વૃક્ષોના ભારથી ક્યારેય ક્ષોભ પામતી નથી તેમ પર્વત જેવા કુહેતુઓ દ્વારા કે વૃક્ષોના જેવા ભયના હેતુઓ દ્વારા મુનિઓ ક્ષોભ પામતા નથી. II૧૫૯લા
શ્લોક ઃ
सुदूरदीर्घोच्चपदाधिरोहे, नान्तर्विषीदन्ति समाधिधुर्याः ।
शक्त्या विहीनास्तु जरद्गवाभा, પ્રવૃત્તિ તમાસમાવિધિન્નાઃ ।।૬।।
