________________
વૈરાગ્યકાલતા/શ્લોક-૧૦થી ૧૧૧, ૧૧૨
૧૧૭ પણ કોઈક નિમિત્તને પામીને અનાદિના અભ્યાસને કારણે શ્રાવકના આત્મામાં અવિદ્યાના સંસ્કારો ઊઠે છે. જે સંસ્કારકાળમાં દર્શનમોહનીયના ક્ષયોપશમરૂપ શુભ કર્મોના વિપાકરૂપ વસ્ત્રોને દૂર કરીને આત્મામાં અનાદિના જે મિથ્યા સંસ્કારો છે તે સંસ્કારોને જાગ્રત કરવાને અનુકૂળ મોહનીયકર્મનું સૈન્ય પ્રવૃત્ત થાય છે, જેથી તે મિથ્યા સંસ્કારોના બળથી આત્માના વીતરાગ ભાવને અનુકૂળ પૂજાની ક્રિયામાં અલનાઓ થાય છે અર્થાત્ તે વખતે મોહને ઉત્પન્ન કરનારી પાપ પ્રકૃતિઓ જાગ્રત થાય છે. તેથી આત્મામાં રસગારવ આદિભાવો ઉલ્લસિત થાય છે, તેથી ભગવાનની પૂજામાં સ્કૂલનાઓ થાય છે. વળી, મોહના આ પ્રકારના પ્રયત્નોને અલિત કરવા માટે પ્રેતો ઊભા થાય છે એમ કહ્યું તેનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે તે શ્રાવકોના હૈયામાં વર્તતા ઉત્તમ ભાવો પૂજામાં થતી સ્કૂલનાને દૂર કરવા માટે પ્રયત્ન કરે છે. વળી તે વખતે મોહનીયકર્મ તે પ્રેતોને બલિ આપવા માટે યત્ન કરે છે, જેથી શ્રાવકના હૈયામાં થયેલો કંઈક શુભ ભાવ પણ ફરી મોહને વશ થાય છે; કેમ કે શ્રાવકના શુભભાવરૂપ પ્રેતને મોહ પોતાના દેહનું બલિ આપીને શાંત કરે છે જેનાથી ફરી મોહના ભાવો શ્રાવકના ચિત્તમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે ભગવાનની પૂજામાં વિઘ્ન થાય તો શ્રાવકની પૂજાથી મોહના સૈનિકોને જે પદશૃંખલા પ્રાપ્ત થતી હતી તેનું નિવારણ થાય છે, જેથી શ્રાવકોના ચિત્તમાં ઉપદ્રવ કરીને મોહ પોતાનું સ્થાન મેળવી શકે છે.
આથી જ વિવેકી શ્રાવકો ઉપયોગપૂર્વક ભગવાનની પૂજા કરતા હોય ત્યારે પણ પ્રમાદને વશ ઇન્દ્રિયો અન્ય અન્ય વ્યાપારવાળી થાય છે ત્યારે તે તે ઇન્દ્રિયજન્ય ગારવનો પરિણામ થાય છે જેથી શ્રાવકોનો ભગવાનના ગુણોમાં દઢ ઉપયોગ સ્કૂલના પામે છે ત્યારે કંઈક કંઈક અંશે મોહના સૈન્યનું શ્રાવકોના ચિત્તમાં સંચરણ થાય છે, જે મોહના સૈન્યએ કરેલ અભિચારમંત્રનું રૂપ છે. II૧૦૯–૧૧૦-૧૧૧II અવતરણિકા -
પૂર્વમાં શ્લોક-૧૦૯-૧૧૦-૧૧૧થી કહ્યું કે ભગવાનની પૂજામાં પ્રવૃત્ત એવા શ્રાવકોને ઉચ્ચાટન કરવા અર્થે મોહનું સૈન્ય મંત્રજાપ કરે છે. હવે