________________
૯૨
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૮૯
પ્રકારના જીવો અપ્રમાદથી ભગવાનની ભક્તિ કરતા હોય તો ભગવાનના ગુણો પ્રત્યેના રાગસ્વરૂપ ઉપયોગ ત્રણેયમાં સમાન વર્તે છે. આમ છતાં પ્રથમ પૂજા કરનાર અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિનો ઉપયોગ વિરતિના સર્વથા સંશ્લેષ વગરનો હોવાથી નીચલી ભૂમિકાનો છે. તેથી ઉત્તરના બે શ્રાવકો કરતાં કાયયોગસારા પૂજા કરનાર તેની પૂજા પ્રકૃષ્ટ વિઘ્નને હરનાર કહી છે પરંતુ પ્રકૃષ્ટતર, પ્રકૃષ્ટતમ વિઘ્નને હરનારી કહી નથી. અર્થાત્ તે અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ મોક્ષમાર્ગમાં બાધક એવા વિરતિ આવા૨ક કર્મો જે યોગમાર્ગમાં વિઘ્નભૂત છે તેને પૂજાકાળમાં જિનગુણના પ્રણિધાનથી નાશ કરે છે. પરંતુ દેશવિરતિધર શ્રાવકની જેમ ઉપ૨ના ગુણસ્થાનકનાં આવારકકર્મો અત્યારે નાશ કરતો નથી તેથી તેની પૂજાને પ્રકૃષ્ટતર પ્રકૃષ્ટતમ વિઘ્નને હરનારી કહી નથી.
વળી, બીજી પૂજા કરનાર શ્રાવક પૂજાકાળમાં કંઈક વિરતિના પરિણામથી સંવલિત ભગવાનના ગુણોના ઉપયોગવાળો હોવાથી અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ કરતાં અધિક શુભ અધ્યવસાયવાળો હોવાથી સર્વવિરતિને આસન્ન એવાં વિરતિનાં આવ૨ક કર્મોનો નાશ કરીને સર્વવિરતિને આસન્નતર થાય છે, તેથી પ્રથમ પૂજા કરનાર ક૨તાં બીજી પૂજામાં પ્રકૃષ્ટતર વિઘ્નનો નાશ થાય છે તેમ કહેલ છે.
વળી, ત્રીજી પૂજા કરનાર નિરતિચાર શ્રાવકપણું પાળનારા મહાત્માઓનું ચિત્ત સર્વ પ્રવૃત્તિકાળમાં જિનવચનના પ્રણિધાનપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરનાર છે, તેથી અત્યંત સંવૃત છે અને એવો સંવરભાવ પ્રકૃતિરૂપ થયો હોવાથી પૂજાકાળમાં જ્યારે તે મહાત્મા ભગવાનના ગુણોના પ્રણિધાનવાળા છે, ત્યારે પણ તે પ્રકારના સંવરભાવથી યુક્ત પૂજામાં ઉપયોગ તે મહાત્માને વર્તે છે. તેવો ઉપયોગ સ્થૂલથી પ્રથમ બે પૂજા કરનારા શ્રાવકોનો સમાન દેખાય તોપણ વિશિષ્ટ સંવરયુક્ત નહીં હોવાથી ત્રીજી પૂજા કરનાર મહાત્મા વિશિષ્ટતમ વિઘ્નોનો નાશ કરે છે એવો વિઘ્નોનો નાશ પ્રથમ બે શ્રાવકો કરી શકતા નથી, આથી ત્રીજી પૂજા કરનાર શ્રાવક સર્વવિરતિનાં પ્રતિબંધક વિશિષ્ટતમ વિઘ્નોનો નાશ કરીને સર્વવિરતિને અનુકૂળ મહાબળ સંચય કરી શકે છે. તેથી તેમની પૂજા પ્રકૃષ્ટતમ વિઘ્નને હરનારી કહી છે. લા