________________
23
चरमपरिवर्तविंशिका चतुर्थी
એ સહજ મલનો ક્રમિક ક્ષય થતાં થતાં જ્યારે તે કાંઈક બાકી રહે ત્યારે આ ચરમાવર્તની પ્રાપ્તિ થાય છે. શાસ્ત્રયુક્તિ એમાં પ્રમાણ છે.
एयम्मि संहजमलभावविगमओ सुद्धधम्मसंपत्ती । हेयेतरातिभावे जं न मुणइ अन्नहिं जीवो ॥ ८ ॥ एतस्मिन्सहजमलभावविगमतः शुद्धधर्मसंप्राप्तिः ।
हेयेतरादिभावान्यन्न जानात्यन्यत्र जीवः ॥ ८ ॥ ચરમાવર્તમાં સહજ મલના વિગમથી શુદ્ધ ધર્મની સંપ્રાપ્તિ થાય છે. એના વિના હેય અને ઉપાદેયાદિ ભાવોને જીવ જાણી શકતો નથી. વિવેક કરી શકતો નથી.
भमणकिरियाहियाए सत्तीए समन्निओ जहा बालो । पासइ थिरे वि हु चले भावे जा धरइ सा सत्ती ॥ ९ ॥ भ्रमणक्रियाहितया शक्त्या समन्वितो यथा बालः । पश्यति स्थिरानपि खलु चलान्भावान्या धरति सा शक्तिः ॥९॥ तह संसारपेरिब्भमणसत्तिजुत्तो वि नियमओ चेव । हेए वि उवाएए ता पासइ जाव सा सत्ती ॥ १० ॥ तथा संसारपरिभ्रमणशक्तियुक्तोपि नियमतश्चैव । हेयानप्युपादेयांस्तावत्पश्यति यावत्सा शक्तिः ॥ १० ॥
જેમ ભ્રમણ ક્રિયાથી આહિત-ઉત્પન્ન કરાયેલી શક્તિથી સમન્વિત બાળક તે શક્તિ હોય ત્યાં સુધી જેમ સ્થિર પદાર્થોને પણ ફરતા જુએ છે. તેમ સંસાર પરિભ્રમણથી ઉત્પન્ન થયેલ શક્તિથી યુક્ત પુરુષ તે શક્તિ હોય ત્યાં સુધી હેય. પદાર્થોને પણ ઉપાદેય તરીકે જુએ છે.
जह तस्सत्तीविगमे पासइ पढमो थिरे थिरे चेव । बीओ वि उवाएए तह तब्विगमे उवाएए ॥ ११ ॥ यथा तच्छक्तिविगमे पश्यति प्रथमः स्थिरान्स्थिरानेव । द्वितीयोप्युपादेयांस्तथा तद्विगम उपादेयान् ॥ ११ ॥
१ क सहजमनऊभादहि गओ २ घ च परिब्भमणासत्तिजुतो
