________________
114
प्राचश्चितविंशिका षोडशी अधिकात् तत्क्षयभावे प्रायश्चितं किंफलमिह भवति । तदधिककर्मक्षयभावतस्तथा हन्त मोक्षफलम् ॥ २ ॥ દુશ્ચરિત આચરતી વખતે જેવો તીવ્ર ભાવ હતો તે કરતાં પ્રાયશ્ચિત વખતે જો અધિક સંવેગવાળો આત્મપરિણામ ન હોય તો, દુશ્ચરિતના કારણે જે અશુભકર્મનો બંધ થયો તેના કરતાં તે પ્રાયશ્ચિત વડે અધિક કર્મક્ષય ન થવાથી તે પ્રાયશ્ચિત શું નિષ્ફલ ન બન્યું ? ના, જે પ્રમાણમાં સંવેગ હોય તે પ્રમાણમાં તો કર્મ ખપે જ છે. બીજો લાભ એ થાય છે કે - પ્રાયશ્ચિતના અભ્યાસથી ભવિષ્યમાં પ્રાયશ્ચિત વખતે અધિક સંવેગ આવવાની સંભાવના છે. સંવેગની માત્રા વધી જાય તો પ્રાયશ્ચિતથી ચાવત મોક્ષ પણ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. પ્રાયશ્ચિતથી નિકાચિત કર્મો પણ નાશ પામે છે. (टी.) 'एवं निकाइयाण वि कम्माणं भणियमेत्थ खवणंति' - प्रायश्चित पंयाशs गा. १६ पूर्वाध.
पावं छिदइ जम्हा पायच्छित्तं ति भण्णए तम्हा । पाएण वा वि चित्तं सोहयई तेण पच्छित्तं ॥ ३ ॥ पापं छिनत्ति यस्मात्प्रायश्चित्तमिति भण्यते तस्मात् ।
प्रायेण वापि चित्तं शोधयति तेन प्रायश्चित्तम् ॥ ३ ॥ પાપને છેદતું હોવાથી તે પ્રાયશ્ચિત કહેવાય છે અથવા ઘણું કરીને તે ચિત્તની શુદ્ધિ કરે છે, માટે પણ તેને પ્રાયશ્ચિત કહેવાય છે. (ટી.) પાપને છેદે તે “પાયચ્છિદ - तेनुं प्राकृतभा 'पायश्चित' थाय.
पापमशुद्धं च्छिन्नति-कृन्ततीति पापच्छिदिति वक्तव्ये प्राकृतत्वेन पायच्छितमिति।
संकेसणाइभेया चित्तअसुद्धीइ बज्झई पावं । तिव्वं चित्तविवागं अवेइ तं चिंत्तसुद्धीओ ॥ ४ ॥ संक्लेशनादिभेदाच्चित्ताशुद्ध्या बध्यते पापम् ।
तीव्र चित्रविपाकमपैति तच्चित्तशुद्धेः ॥ ४ ॥ ચિત્તની અશુદ્ધિ વડે સંક્લેશના તારતમ્ય પ્રમાણે અનેક પ્રકારના વિકારવાળું તીવ્ર પાપ કર્મ બંધાય છે; ચિત્તની વિશુદ્ધિ વડે તે દૂર થાય છે.
किच्चे वि कम्मणि तहा जोगसमत्तीइ भणियमेयं ति ।
आलोयणाइभेया देसविहमेयं जहा सुत्ते ॥ ५ ॥ १ क घ च चित्तासुद्धीइ २ घ दशविह
