________________
૭૮]
[ પ્રરૂપણાવિચારગ્રસ્થાનુવાદ હોય ત્યાં પોતાની મતિને ખેંચી જાય છે. વળી જે “એકેન્દ્રિય આદિ અવ્યક્ત જીવોને અકામ નિર્જરા હોય છે; પરંતુ તાપસ આદિઓને નથી હોતી;' એ પ્રમાણે બોલે છે તે પોતાની કપોલકલ્પિતાને જાહેર કરે છે, કારણ કે, શાસ્ત્રોમાં તેવા સ્થાનોની (અક્ષરોની) પ્રાપ્તિ નહિં થતી હોવાથી; બલ્ક ગ્રંથી દેશ સુધી અકામ નિર્જરા થાય છે, એ પ્રમાણે હેમચન્દ્રસૂરિ વડે યોગશાસ્ત્રના ૪-થા પ્રકાશમાં કહેવાયું છે અને તે વાત
નામનિર્નારૂપાન્ પુષ્કાનંતો અનાયરે ફત્યાદ્રિ : પૂર્વે લખેલું છે.
શ્રી હરિભદ્રસૂરિજીએ પણ આ બને જ્ઞાન અને ક્રિયાનું સાધનપણું છે એ પ્રમાણેની ના નથી કીધી, દેશ ઉપકારીપણું જ સ્વીકારેલું છે. અને એ પ્રમાણે આવશ્યકવૃત્તિમાં કહ્યું છે, અને તે જ આવશ્યક વૃત્તિમાં આગળ જતાં યથાપ્રવૃત્તિ કરણ, ગ્રંથી પ્રદેશ સુધી કહેલું છે, અને ત્યાં સુધી અકામ નિર્જરા કહેલી છે. વળી સ્થાનાંગસૂત્રના ૪-થા સ્થાનમાં તેરમા ગુણસ્થાનક સુધી દેશથી નિર્જરા કહેલી છે, તેવી જ રીતે ભગવતીસૂત્ર વિષે બધા જ દંડકોને વિષે નિર્જરા કહેલી છે, અને બીજી વાત મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકે એકસો સત્તર (૧૧૧) પ્રકૃતિ બંધાય છે, સાસ્વાદન ગુણસ્થાનકે ૧૦૧ અને મિશ્ર ગુણસ્થાનકે ૭૬-પ્રકૃતિ બંધાય છે. આ બંધાયેલી પ્રકૃતિ તેમની તેમ યથાસ્થિત પડી રહે છે કે ઝરી જાય છે? ઇત્યાદિ પોતે જ વિચારી લેવું...
અને બીજી વાત સમ્યગ્દષ્ટિને તપ અનુષ્ઠાન આદિ જ્ઞાનકષ્ટ કહેલું છે, અને તેનું ફળ સકામ નિર્જરા કહેલી છે, મિથ્યાષ્ટિઓને તપ, અનુષ્ઠાન આદિને અજ્ઞાન કષ્ટ કહેલ છે, તેનું ફળ અકામ નિર્જરા છે. અહિંયા કાર્યકારણભાવ તેના જાણકાર માટે સુગમ જ છે. કહેલું પણ છે
अन्नाण कट्ठ कम्मक्खउ, जायई मंडुक्क चुण्ण तुल्लत्ति ॥ सम्मकिरिआई सो पुण, नेउ तच्छारसारिच्छोति ॥१॥ , અજ્ઞાનકષ્ટવાળા તપ અનુષ્ઠાનથી કર્મનો ક્ષય થાય છે, પણ તે
