________________
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ इह विभयणं विभत्ती, भयपभोया पयत्थसत्थस्स । सा छब्भोया भणिया, पहूहि सिरिभद्दबाहूहिं ॥२॥
ભાવાર્થ ઘપિ વિભક્તિના અનેક અર્થો થાય છે, પરંતુ અહીં ‘વિભક્તિવિચાર’ નામના પ્રકરણની અંદર વિભક્તિનો અર્થ પદાર્થનો જે સમૂહ તેનો ભેદ અને પ્રભેદથી વિભાગ કરવો એવો લેવાનો છે. અને શ્રુતકેવલી શ્રીભદ્રબાહુસ્વામી મહારાજએ તે વિભક્તિના છ ભેદો-નિક્ષેપા કહેલા છે /રા नामं ठवणा दविए, खेत्ते काले तहेव भावे य । एसो य१ विभत्तीए, निक्खेवो छव्विहो होइ ॥३॥
ભાવાર્થ-નામ. ૧, સ્થાપના. ૨, દ્રવ્ય. ૩, ક્ષેત્ર. ૪, કાલ. ૫, તથા ભાવ. ૬. આ પ્રમાણે વિભક્તિના છ નિક્ષેપા થાય છે. Iી .
–ઉપર જણાવેલા છ નિક્ષેપાનો સામન્ય અર્થ જણાવે છે. नामं सन्ना ठवणा नासो, दव्वं कहिज्जए धम्मी । खेत्तं गयागं कालो, अद्धा भावो य२ धम्मोत्ति ॥४॥
ભાવાર્થ–નામ એટલે સંજ્ઞા, વ્યવહારમાં દ્રવ્યને ઓળખવા માટે જે “નામ”નો નિર્દેશ કરવામાં આવે છે તે. સ્થાપના એટલે ન્યાસ, દ્રવ્યની સંજ્ઞાન્તરમાં સ્થાપના, દ્રવ્ય એટલે ધર્મી, ધર્મયુક્ત પદાર્થ. ક્ષેત્ર એટલે આકાશ, દ્રવ્યોનો આધાર, કાલ એટલે અદ્ધા, સમય આવલિકાદિથી ઓળખાતો કાલ, અને ભાવ એટલે ધર્મ, દ્રવ્યમાં રહેલા ધર્મો ૪ ૨. ૩ વિ૦ A / ૨, ૩ ૫૦ B /
