Page Text
________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૯ જન્મેલા, ક્ષમાથી વિખ્યાત બનેલા, અને બંને પક્ષને સંમત એવા નિપુણ સજે આવી ગયા. આ સમયે પૂર્વે આવેલું નાસ્તિકવાદી બેઃ આ જગતમાં જે વસ્તુ ચક્ષુ વગેરે ઇંદ્રિયથી ન જણાય તે નથી, ગધેડાના શિંગડાની જેમ, જીવ અને સર્વજ્ઞ વગેરે પદાર્થો ચક્ષુ વગેરે ઇન્દ્રિયથી જણાતા નથી. (માટે નથી.) આ (= “ઇંદ્રિયથી જણાતા નથીએ) હેતુ અસિદ્ધ છે એમ ન કહેવું. કારણ કે જીવ વગેરે પદાર્થો ઘટ વગેરેની જેમ ઇદ્રિયથી જણાતા નથી. પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી બીજું કઈ પ્રમાણ નથી. આથી જ આ જ અનુમાન પ્રમાણથી વ્યભિચારરૂપ હેતુ દોષ ન આપો. કારણ કે “પ્લેચ્છ લેકને પ્લેચ્છ ભાષાથી બંધ પમાડવો જોઈએ” એ ન્યાયથી નાસ્તિકવાદી પણ બીજાની આત્મસિદ્ધિ માટે બધું બોલે છે. જીવ વગેરે પદાર્થો ન હોવાથી વ્યવહાર જ યુક્તિયુક્ત છે, અર્થાત્ જીવાદિ પદાર્થો છે એવી લેકરૂઢિ છે એમ માનવું એ યુક્તિયુક્ત છે. કારણ કે અત્યંત પક્ષ પદાર્થોમાં નિર્ણય કરવો દુષ્કર છે, અર્થાત્ અત્યંત પક્ષ પદાર્થો માત્ર વ્યવહારથી (= લોરૂઢિથી) મનાય, નિશ્ચયથી (= પરમાર્થથી) ન મનાય. કહ્યું છે કે- “ઈથિી જેટલું દેખાય છે તેટલો જ આ લોક છે. હે ભદ્રે ! જેને બહુશ્રુતે કહે છે તે વરુના પગલાને તું જે.’ નાસ્તિકના કહી રહ્યા પછી ગેષ્ઠામાહિલે કહ્યું – “આ જગતમાં જે વસ્તુ ઇંદ્રિયથી ન જણાય તે નથી, ગધેડાના શિંગડાની
૧. અસિદ્ધ = પક્ષમાં હેતુને અભાવ. ૨. આ શ્લેકનો ભાવાર્થ નીચેની કથાથી બરોબર સમજાઈ જશે.
એક નાસ્તિકની નઢા પત્ની ધમશીલા અને સદાચારિણી હતી. આથી નાસ્તિકની વિષયલાલસા તેનાથી સંતોષાતી ન હતી. તેણે વિચાર્યું કે મારી પત્ની પરલોકની માન્યતાથી રહિત બને તો જ મારી સાથે મારી ઈચ્છા પ્રમાણે વિષયસુખ ભોગવે. આમ વિચારી તેણે પત્નીને કહ્યું: ભોળી રે ભળી ! તને કોણે ભેળવી ? આ ધર્માચાર્યો અને તેમણે બનાવેલા ધર્મગ્રંથોથી શ્રદ્ધાળુ સરળતાથી છેતરાય છે. આપણે આપણી બુદ્ધિનો ઉપયોગ તો કરવો જોઈએ ને ? ત્યારે તે ઉત્તર આપતાં કહેતી માણસ અને જાનવરમાં મોટો ફરક છે ”
મોંધે માણસનો અવતાર ખાવા અને ખેલવામાં ખોઈ નાખીએ તો આપણું ગતિ કઈ થાય ? લાજ, ર્યાદા ને સંયમ એ પાયાની વાત છે. આખી દુનિયા કાંઈ ને કાંઈ પરલોકનું સાધન કરે છે ત્યારે તમને એકલી ભેગની લાલસા...” પતિ બે- “જે સાંભળ, આપણને એક વસ્તુ મળી અને તે ઉપયોગમાં ન લેવી=જતી કરવી એમ તું કહે છે? અરે, તેના જેવી હતભાગી કોઈ વ્યક્તિ નથી. આખી દુનિયા જે કરે તે આપણે ઘેટાની જેમ શા માટે કરવું ? જે હું તને લેકોની બુદ્ધિના દર્શન કરાવું.” એમ કહી તેણે એક લાકડાને બનાવેલો વરુને પંજો બતાવી રાત્રે કહ્યું - ચાલ નદીએ.” તેણે નદીના કાંઠાની બારીક રેતીમાં વરુના પંજાથી વરુના પગલા પાડયા. સવારે તો શોર-બકેર મચી ગયે. લેકો કહે- રાતે વરુ આવ્યું હતું. હવે ચેતતા રહેજે. ઢોરોને સાચવજો ને વાડામાં સુરક્ષિત રાખજો. આ વરુ હળી ગયું તો કઠિનાઈ ઉભી થશે.” એમાં વળી એકે ગપ મારી કે મારું વાછરડું વરુ ઉપાડી ગયું. ત્યારેપેલા લંપટ પત્નીને કહ્યું : જે, બધા શું કહે છે? તારી સામે મેં વરુના બનાવટી પગલાં પાડવાં
| SR No. | 022030 |
| Book Title | Shravakna Bbar Vrato Yane Navpad Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Vijaydansuri Jain Gyanmandir ane Paushadhshala Trust |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 498 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |