Shravakna Bbar Vrato Yane Navpad Prakaran

SR No.: 022030
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Vijaydansuri Jain Gyanmandir ane Paushadhshala Trust
Publication Year: 1991
Total Pages: 498
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 30

શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૩ .. “રાગી દેવ, દ્વેષી દેવ અજ્ઞાની પણ દેવ, મઘ (પાન)માં ધર્મ, માંસ. (ભોજન)માં ધર્મ, જીવહિંસામાં ધમ, જે ગુરુ આસક્ત, મત્ત અને સ્ત્રીમાં આસક્ત હોય તે પણ પૂજ્ય બને છે. હા હા કષ્ટ છે; અશુભ સંક૯પ-વિકલપને કરતા લોકો નાશ પામ્યા છે.” [૩]
| સ્વરૂપ કથનરૂપ પહેલા કારવડે મિથ્યાત્વનું વર્ણન કર્યું. હવે બીજા હારવડે ભેદદ્વારનું વ્યાખ્યાન કરવાની ઈચ્છાવાળા ગ્રંથકાર કહે છે -
आभिग्गहियमणाभिग्गहियं तह अभिनिवेसियं चेव ।
संसइयमणाभोग, मिच्छत्तं पंचहा होइ ॥ ४ ॥ ગાથાર્થ :- મિથ્યાત્વના આભિગ્રહિક, અનાભિગ્રહિક, આભિનિવેશિક, સાંશયિક અને અનાગ એમ પાંચ પ્રકાર છે.
ટીકાથ - બીજા સ્થળે મિથ્યાત્વના આગ અને અનાગ એમ બે પ્રકાર કેહ્યા છે. કારણકે બાકીના ભેદે આ બેમાં જ સમાવેશ થઈ જાય છે. આ બે પ્રકારમાં આભગ મિથ્યાત્વ દેવને માનવાવાળા જીવોને હેય છે. બીજા સ્થળે બે પ્રકાર કહ્યા હેવા છતાં અહીં પ્રકરણકારે અવાંતર ભેદની અપેક્ષાએ પાંચ પ્રકાર કહ્યા છે.
આભિગ્રહિક – જેનાથી બોટિક (= શિવભૂતિએ પ્રવર્તાવેલ દિગંબર મત) વગેરે કુદર્શનોમાંથી કેઈ એક કુદર્શનના આગ્રહથી (= આ જ દર્શન શ્રેષ્ઠ છે એવા કેદાગ્રહથી) થયેલું મિથ્યાત્વ આભિગ્રહિક છે. અભિગ્રહ એટલે આગ્રહ. આગ્રહથી થયેલું આભિગ્રહિક. (મિઝા+ફળ = મિહિ) વ્યાકરણમાં શીતારિ આકૃતિગણુ હેવાથી અભિગ્રહ શબ્દથી વાત એ અર્થમાં રૂનું પ્રત્યય લાગે.
અનાભિગ્રહિક - આભિગ્રહિકથી વિપરીત (=કેઈ અમુક કુદર્શનના આગ્રહ વિના થયેલ) મિથ્યાત્વ અનાભિગ્રહિક છે. અનાભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ ભરવાડ વગેરેને હોય છે. અથવા કંઈકે મધ્યસ્થપણાના કારણે કોઈ અમુક જ દર્શનનો આગ્રહ ન હોય, અને એથી “સર્વદર્શને સારાં છે” એવો સ્વીકાર (=માન્યતા) તે અનાભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ છે.
આભિનિવેશિક:- અભિનિવેશ એટલે અસદાગ્રહ. અસદાગ્રહથી થયેલું મિથ્યાત્વ આભિનિવેશિક છે. આ મિથ્યાત્વ ગષ્ઠામાહિલ વગેરેમાં હોય છે.
સાંશયિક - જિનેશ્વરે કહેલા જીવાદિ તત્તે જિનેશ્વરે જેવા સ્વરૂપે કહ્યા છે તેવા સ્વરૂપે જ છે કે બીજા સ્વરૂપે છે? એવા પ્રકારના સંશયથી થયેલું મિથ્યાત્વ સાંશયિક છે.
૧. વ્યાકરણના સૂત્રમાં જે શબ્દો માત્ર શબ્દથી લેવામાં આવ્યા હોય અને તે શબ્દ નિયત ન હેય, કિંતુ પ્રાગ પ્રમાણે સમજવાના હેય, તે શબ્દ માતા કહેવાય. સાસ્કૃતિ એટલે તેના જેવા, તેના જેવા શબ્દને સમૂહ તે સાત્તિ.