Shravakna Bbar Vrato Yane Navpad Prakaran

SR No.: 022030
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Vijaydansuri Jain Gyanmandir ane Paushadhshala Trust
Publication Year: 1991
Total Pages: 498
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 21

કે
શ્રાવકનાં બાર વ્રતે યાને
શાસ્ત્રના પ્રારંભમાં અભિધેય અને પ્રજનનો ઉલ્લેખ ન હોય તે શાસ્ત્રમાં બુદ્ધિમાન પુરુષ પ્રવૃત્તિ ન કરે.” (૧)
સંબંધ તે અભિધેય અને પ્રજનન અંતર્ગત જ રહેલું હોવાથી જુદો ન કહ્યો હોવા છતાં સામથી જણાઈ આવે છે. આ વિષે કહ્યું છે કે –
શાસ્ત્ર અને પ્રયોજન એ બંને સંબંધના આશ્રય છે, અર્થાત્ અભિધેય અને પ્રયોજન એ બંનેમાં સંબંધ રહેલો છે. આથી અભિધેય અને પ્રોજન એ બેને કહેવાથી સંબંધ પણ કહેવાઈ જાય છે. આથી પ્રયોજનથી અલગ સંબંધને ઉલ્લેખ કર્યો નથી. આથી શાસ્ત્રના પ્રારંભમાં અભિધેય વગેરેનું પ્રતિપાદન પણ શ્રોતાની શાસ્ત્રમાં પ્રવૃત્તિનું કારણ હોવાથી=શ્રોતાને શાસ્ત્રમાં પ્રવૃત્તિ કરાવનાર હોવાથી વિરુદ્ધ નથી.
આ ગાથાના નમકળ વઢમાળે એ પહેલા પાદથી ઈષ્ટદેવને નમસ્કાર કરવામાં આવ્યું છે. બાકીના ત્રણ પાથી અભિધેય અને પ્રજનનો સાક્ષાત્ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યા છે. સંબંધ તે સાક્ષાત્ નહિ કિત અર્થથી કહ્યો છે. આ પ્રમાણે આ ગાથાને આ સંક્ષેપથી અર્થ કહ્યો. વિસ્તારથી અર્થ તે હવે કહેવાય છે.
નમિકા એટલે પ્રણામ કરીને. વદ્રમાળ પદનો અર્થ આ પ્રમાણે છે :- અચિંત્ય પ્રભાવવાળા સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્ર વગેરે ગુણોથી જે સ્વયં વધે તે વર્ધમાન. અથવા પ્રભુનો જન્મ થતાં જ્ઞાનકુલ ધનભંડાર અને ધાન્યકઠારો વગેરે વિશેષ પ્રકારની સંપત્તિથી વધે છે, તે વૃદ્ધિના હેતુ પ્રભુ હોવાથી પ્રભુ વર્ધમાન છે. આ વર્ધમાન પ્રભુ ગુણથી શ્રેષ્ઠ હોવાના કારણે તેમની આરાધનાથી મેક્ષગતિની પ્રાપ્તિ થતી હોવાથી ઈષ્ટદેવ છે. મિઝા ઘદ્ધમાનું એટલે વર્ધમાનસ્વામીને નમીને, ગાથાના ત્રીજા ચરણમાં રહેલ ઘોઘું કહીશ એ કિયાનો અહીં સંબંધ છે. આથી “વર્ધમાનસ્વામીને નમીને કહીશ” એવું વાક્ય થયું. આ વાક્યમાં માત્ર ઈષ્ટદેવની સ્તુતિનું પ્રતિપાદન કર્યું છે, પણ અભિધેય અને પ્રયોજન કર્યું નથી. આથી વિચારપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરનાર બુદ્ધિમાન શ્રોતાઓ “આ પ્રકરણ અભિધેયથી રહિત છે, અથવા આ પ્રકરણમાં અભિધેય અભિમત નથી, તથા પ્રજનથી રહિત છે, અથવા આમાં પ્રયજન અભિમત નથી ” એમ માનીને પ્રકરણના શ્રવણમાં પ્રવૃત્તિ ન કરે. આથી “મિરું સન્મ વચારું સહેT નવમચારૂં” = “મિથ્યાત્વ, સમ્યકત્વ, બારવ્રતો અને સંલેખના એ દરેકના નવ ભેદોને ” એમ કહીને અભિધેય (=વિષય) જણાવ્યું છે. અને “રહ્નામgarદદg=શ્રાવકેના અનુગ્રહ માટે” એમ કહીને પ્રજન જણાવ્યું છે. અર્થાત્ “મિથ્યાત્વ વગેરે દરેકના નવભેદનું વર્ણન ” એ આ પ્રકરણનો વિષય છે, અને “શ્રાવકેના ઉપકાર માટે” એ આ પ્રકરણનું પ્રયોજન છે.