________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ લેણાથી અધિક લાભની આકાંક્ષાવાળો એવો નહિ દીધેલી એવી પેટીને ઉપાડીને જતો છતો ચોરની જેમ દારૂણ નિગ્રહને પામે છે. આનો ભાવ એ છે કે આજે આખો દિવસ ચૌદશ છે (આવતી કાલે તો એકાદ ઘડી છે.) તેથી આ ચૌદશ લેણાં કરતા અધિક ફલ દેનારી થાય. એવા પ્રકારની શિયાળની કદાશાવાળો નિત્યકૃત્યને આશ્રીને અકિંચિત્કર એવી પહેલી ચૌદશને આજ્ઞા આપેલી નહિ હોવા છતાં આશાજ, માત્ર ફલ દેનારી એવી સીલ મારેલી પેટીની જેવી પહેલી ચૌદશને ગ્રહણ કરતો છતો ખરતર, ચોરની જેમ દારુણ ફલ ચોરને શૂળીએ ચઢાવવાની જેમ પહેલી તિથિ આરાધન કરનારને અનંત સંસાર પરિભ્રમણનું ફળ મળે છે. તે ગાથાર્થ–૨૨૧ | હવે ચાલુ વાત કહે છે.
तम्हा तिहिब्ब मासो, पुबो पुबुत्तजुत्तिसविओत्ति।
सुणिऊण बीअमासो, णेओ णिअणामकजकरो॥२२२॥
જે કારણથી પૂર્વે બધું જણાવાયું છે તે કારણથી વધેલી તિથિમાં જેમ પૂર્વતિથિ તેવી જ રીતે વધેલા મહિનામાં પહેલો મહિનો પોતાના નિયતકાર્ય માટે અયોગ્ય છે. એમ જાણીને બીજી તિથિ અને ભાદરવાદિ માસો, પોતાના પર્યુષણાદિ નિયત કાર્યને માટે યોગ્ય છે. તેવી જ રીતે કાર્તિક મહિના આદિની વૃદ્ધિમાં ચોમાસી પ્રતિક્રમણ આદિ નિયત કાર્યો બીજા માસમાં કરવા યોગ્ય છે એમ સમજવું. | ગાથાર્થ–૨૨૨ // હવે પાછું પણ અયથાસ્થાન ઉત્સુત્ર જણાવે છે.
इरिआए पडिक्कमणं, पच्छा सामाइअंमि अजहपयं ।
भासंतो उम्मत्तो, न मुणइ समयाइपरमत्थं ॥२२३॥ શ્રાવકોને સામાયિકમાં ઈરિયાવહિયાનું પ્રતિક્રમણ ખરતરો પછી કરાવે છે. એટલે કે સામયિક ઉચ્ચર્યા પછી ઇરિયાવાહિય કરે છે. આ તેમનું દેવતાધિષ્ઠિત આત્માની જેમ સિદ્ધાંત અને પરંપરાને નહિ જાણવાપૂર્વકનું અયથાસ્થાન ઉસૂત્ર છે. | ગાથાર્થ–૨૨૩ | હવે સમય આગમ અને પરંપરાનો પરમાર્થ જણાવે છે.
चित्तविसोहिनिमित्तं, भणिआ इरिआ महानिसीहंमि।
न य कत्थवि सामइअं, असुद्धचित्तेण कायबं ॥२२४॥
ચિત્તવિશોધીને માટે ઇરિયાવાહિયં પ્રતિક્રમણ કરવાનું કારણ મહાનિશીથમાં કહેલું છે તે આ પ્રમાણે—
"से भयवं! जहुत्तविणओवहाणेण पंचमंगलमहासुअखंधमहिजित्ताणं पुवाणुपुबीए पच्छाणुपुबीए अणाणुपुबीए सरवंजणमत्तबिंदुपयक्खरविसुद्धं थिरपरिचिअं काऊण महया पंबंधेण सुत्तं अत्थं च विण्णाय तओ णं किमहीएला ?, गोअमा! इरिआवहिरं, से भयवं! केण अद्वेणं एवं वुचति जहा णं पंचमंगल
