________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૪૧૧ અપમાનિત ચિત્તવાળી તે ક્ષિપ્તચિત્ત કહેવાય છે. તેમજ યક્ષાધિષ્ઠિત એવી તેમજ ઉન્માદને પામેલી. ઉન્માદ બે પ્રકારના એક યક્ષાવિષ્ટ અને બીજો મોહાવિષ્ટ : એમાં પૂર્વભવના વૈરથી અથવા રાગથી યક્ષાદિવડે આક્રમાયેલ હોય તે યક્ષાવિષ્ટ અને મોહાવિષ્ટ એટલે સુંદરરૂપ, અંગવાળાને જોઈને અથવા પિત્ત-મૂર્છાદિના કારણે ઉપદ્રવિત થયેલી તે ઉન્માદ પામેલી : અથવા ઉપસર્ગને પામેલી : ઉપસર્ગ ત્રણ પ્રકારનો-–દેવતા, મનુષ્ય કે તિર્યંચના ઉપસર્ગને પામેલી : દેવી ઉપસર્ગ પૂર્વે જણાવ્યો તે, માનુષ્યોપસર્ગઅભિયોગિક વિદ્યા વડે-મંત્રવડે-ભૂતવડે અધિષ્ઠિત થયેલી, તેવી જ રીતે યુદ્ધ કરવાને માટે તૈયાર થયેલી, સપ્રાયશ્ચિતવાલી અને જેણે જાવજજીવના ભક્તપાનના પચ્ચકખણ કર્યા છે એટલે અનશનવાલી એવી સાધ્વીને : અહિયા ગાથા કહે છે.
अटुं वा हेउं वा, समणीणं विरहिए कहिं तस्स।
मुच्छाए वडिआए, कप्पइ गहणं परिणाए॥१॥ त्ति અર્થજત એટલે દીક્ષા ગ્રહણ કરતાં પોતાના જે પતિ આદિ પરિવારથી જે કાર્ય ઉત્પન્ન થયેલ હોય તે અર્થાત કહેવાય. પતિ, ચોર આદિવડે કરીને સંયમથી ચલાયમાન કરાતી હોય તેણીને ધારણ કરતાં આજ્ઞાથી અતિક્રાંત થતો નથી.” પા એ પ્રમાણે સ્થાનાંગ સૂત્રની વૃત્તિમાં કહેલ છે. એવી રીતે આચારાંગમાં જે કહેલું છે તે બતાવે છે.
___ “से भिक्खू वा भिक्खुणी वा आयरिअउवज्झाएहिं सद्धिं गामाणुगामं० आयरिअउवज्झायस्स हत्थेण हत्थं जाव अणासयमाणी ततो संजयामेव आयरिअउवज्झाय सद्धिं जाव दूतिजेज वा"
આચારાંગ સૂત્રના બીજા શ્રુતસ્કંધના દર્યા અધ્યયનના ત્રીજા ઉદ્દેશામાં જણાવેલ છે. એની વૃત્તિનો એક દેશ ભાગ આ પ્રમાણે :-સાંપ્રતકાલે જેવી રીતે આચાર્ય આદિની સાથે ચાલતાં સાધુને વિધિ જણાવે છે કે-તે સાધુ આચાર્યની સાથે ચાલતાં છતાં એક બીજાના હાથનો સ્પર્શ ન થાય. એટલી દૂર ભૂમિમાં રહો તો ચાલે. એ પ્રમાણે અહિં આ સૂત્રમાં જો કે ભિક્ષુણી શબ્દ કહેલો છે છતાં પણ વ્યાખ્યા કરી નથી. તો પણ પૂર્વે વ્યાખ્યા કર્યા પ્રમાણે અહિં પણ વ્યાખ્યા કરી લેવી. કારણકે એકને એક વાતની પ્રતિસૂત્રમાં વ્યાખ્યા કરતા નિરર્થકતાની આપત્તિની પ્રાપ્તિ થતી હોવાથી : (વ્યાખ્યા નથી કરી.)
* હવે પ્રકટરીતે વિહારવિધિ તો નિશીથ આદિથી જેવી રીતે જાણી શકાય છે તેવી રીતે અમે જણાવીએ છીએ. તે આ પ્રમાણે :
____“जे भिक्खू सगणिच्चिआए वा परगणिच्चिआए वा निगंथीए सद्धिं गामाणुगामे दूइजमाणे पुरओ गच्छमाणे पिट्ठओ रीयमाणे ओहयमणसंकप्पे चिंतासोगसागरं संपविढे करयलपल्हत्थमुहे अट्टज्झाणोवगए विहारं करेइ जाव करितं वा साइजति" इति निशीथ सूत्रे उद्दे-८
જે સાધુ, પોતાના ગણની નિશ્રાવાલી એથવા તો પરગણની નિશ્રાવાલી સાધ્વીની સાથે રામાનુગ્રામ વિચરતાં આગળ કે પાછળ રહેતાં ઉપહત મનસંકલ્પવાળી, ચિંતા અને શોક સાગરમાં
