________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૩૪૩ તો આ દશ ગાથાઓ કોણે બનાવી? એની કાંઈ પણ વિચારણા કરતા નથી. એ પ્રમાણે પૂનમીયાના રંગે રંગાયેલા આત્માએ કરેલી આ હુંડિકાને જોઈને પણ ભ્રમિત થયેલો એવો ખરતર, “પૂર્ણિમાએ પણ પાક્ષિક સત્ય જ છે' એ પ્રમાણે પોતાના સમુદાયમાં પ્રચાર કરતો દેખાય છે. એવી રીતે બીજા કોઈ કુપાલિકો કે મતવાદિઓ કરતાં નથી. એમ એથી કરીને ખરતર અતિભ્રાંત છે. અને તેનો જીભથી ઉત્પન્ન થયેલો ભાષણદોષ સમર્થિત કર્યો. હવે જીભથી ઉત્પન્ન થયેલો ભક્ષણ દોષ જણાવે છે. પરિ– એક રાત વાસી રહેલું દ્વિદલ (વિદલ) મગ. આદિ આદિ શબ્દથી પોલિકા (પુરી) આદિ જે શ્રાવકકુલમાં પણ નિંદ્ય છે તેવો આહાર ખાતો છતાં પણ ખરતર પોતાને મુનિ તરીકે કહેડાવે છે! પષિત વિદલ આદિનું ગ્રહણ કરવું તે અનુચિત છે એ વાત અમે આગળ જણાવીશું. ગાથાર્થ-૮૫ ||
હવે પૂર્વે કહેલા પ્રકારવડે કરીને નવાંગીવૃત્તિકાર શ્રીઅભયદેવસૂરિજી મહારાજા ખરતર નથી જ એ વાત સિદ્ધ થઈ હોવા છતાં પણ બીજી રીતે તે વાતની દઢતા કરવા માટે ગાથા કહે છે. . अह पायं बहु खायं, खरयरवयणाओ खरयरो सूरी।
नवअंगिवित्तिकारो, तमसचं भिन्नमवि वोच्छं॥८६॥
અથવા એટલે કે પૂર્વ કહેલી યુકિતની અપેક્ષાએ જુદી રીતે “નવાંગીવૃત્તિકાર અભયદેવસૂરિ અમારા ખરતર છે,'' એ પ્રકારના ખરતરના વચનથી “નવાંગવૃત્તિકાર શ્રી અભયદેવસૂરિ ખરતર છે.” એ પ્રમાણેનું વચન પ્રાયઃ કરીને બહુ પ્રખ્યાત થઈ ગયું છે. પ્રાયઃ શબ્દ એટલા માટે ગ્રહણ કરવો પડે છે કે પ્રવચનના પરમાર્થને જાણવાવાળા અમારા પ્રાચીનાચાર્યોમાં તે પ્રમાણે પ્રખ્યાત નથી. એટલે પ્રાયઃ શબ્દ લીધો છે. એટલે તે બહુ પ્રખ્યાત એવી વાત અસત્ય છે. ભિન્ન પણ છે એ વાત અમે જુદી રીતે જણાવીશું. | ગાથાર્થ--૮૬ // હવે કહેલી વાતના સમર્થન માટે યુકિત બતાવે છે.
जइ सिरि जिणेसरो, सो खरयरनामेण होइ सुपसिद्धो।
ता कहमम्हायरिया, खरयरनामेण धिक्कुज्जा ॥७॥
જો તમારા કહેવા પ્રમાણે) શ્રી જિનશેખરસૂરિ ખરતરના નામ વડે કરીને સારી રીતે પ્રસિદ્ધ હોત તો અમારા શ્રી સોમસુંદરસૂરિ વગેરે આચાર્યો ખરતરના નામ વડે કરીને તેઓને--તે ખરતરોને કેવી રીતે ધિક્કારતે? ધિક્કારનો ઉલ્લેખ જણાવે છે કે
हुं नन्देन्द्रियरुद्रकाल ११५६ जनितः पक्षोऽस्ति राकाङ्कितो। वेदाभ्रारुण १२०४ काल औष्ट्रिकभवो विश्वार्क १२१३ कालेऽञ्चलः। षत्र्यर्केषु १२३६ च सार्द्धपौर्णिम इति व्योमेन्द्रियार्के १२५० पुनः। काले त्रिस्तुतिकः कलौ जिनमते जाताः स्वकीयाग्रहात् ॥१॥
