________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ ✩ ૩૩૯ અનુકૂલતાવાળું વર્ણન તો કરાય જ કયાંથી? ।। ગાથાર્થ-૮૨ | હવે ખરતર મતમાં કહેલ વાત માત્રનો ઉપસંહાર કરે છે.
तम्हा तम्मयलिहिअं, तप्पडिअं अहव लिहिअमण्णेणं । उभयंपि अप्पमाणं, जमभिनिवेसा अणाभोगा ॥ ८३ ॥
તે કારણથી એટલેકે પૂર્વે કહેલી યુકિતોના પ્રકારોથી અને કહેવાતા કારણોથી તેઓનું (ખરતરમતવાળાઓનું) જે બોલેલું હોય અને તેવું કોઈપણ ઠેકાણે લખેલું હોય અથવા ઉભય હોય તો તે બધું અપ્રમાણ છે. તેમાં કારણ કહે છે. જે કારણથી ખરતરોએ જે કાંઈ લખેલું હોય તે અભિનિવેશથી લખેલું હોય અને તેને જોઈને તેના મતના સ્વરૂપથી અજાણ એવા બીજા કોઈએ લખી નાંખ્યું હોય તે બધું અનાભોગથી જ છે એમ જાણવું. | ગાથાર્થ-૮૩ || હવે ખરતરનું લખેલું બધું વિશ્વાસના અભાવવાળું કેવી રીતે? એ પ્રમાણેની પારકાની શંકાને દૂર કરવા માટે બે ગાથાઓ જણાવે છે તેમાંની પહેલી ગાથા કહે છે.
सव्वेहिं कुवक्खेहि अ, निब्भंतो खरयरो सहावेणं । जिब्भादोसदुगेणं, भासण भक्खणसरूवेणं॥८४॥
उस्सुत्तं भांसित्ता, दिज्जा अलिअपि सम्मई मूढो ।
पज्जूसि अविदलाई, भक्खंतो भणइ मुणिमप्पं ॥ ८५॥
'
ખરતરો, જાતિ જન્મથી જ ઉત્પન્ન થયેલા સ્વાભાવિક ગુણ વડે કરીને બધા જ કુપાક્ષિકો
-થી નિઃશૂક છે. એટલે પરભવના ભયથી રહિત છે. કોના વડે કરીને નિઃશૂક છે? તે જણાવે છે. ભાષણ અને ભક્ષણ એ બે જીભના દોષ વડે કરીને પરલોકના ભયથી રહિત છે. ।। ગાથાર્થ-૮૪ ॥ હવે આ જે જણાવ્યું તે કેવી રીતે? તે જણાવે છે. ઉત્સૂત્રભાષીપણું હોવાથી તે મૂર્ખ ખરતર, પોતાના મતને સ્થાપવાને માટે બીજા ગ્રંથોની સાક્ષી ન હોવા છતાં પણ ખોટી રીતે આગળ ધરે છે. તે આ પ્રમાણે :-ઉમાસ્વાતિવાચક કૃત ‘વિચાર વલ્લભ’ ગ્રંથમાં જણાવાયું છે કે
दारुमए
चउरंगुलप्पमाणं, ठवणायरिअं ठवित्तु मुणिवसभा; विहिणा कुणंति किरिअं तयभावे दंडगं वावि ॥१॥ આપ, मुट्ठिपमाणे सुवट्टयायारे; पणवीसं पडिलेहा, हवंति जुत्तो अ તેનેસોર पडिलेहणा उ पुण्णा, न तहा अक्खाइएसु सुसिरेसु; लब्धंति भरिअमज्झे, तेण उ कत्थवि विसेसंमि ॥ ३ ॥
