Page Text
________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૩૩૩
શ્રીમાન ઉદ્યોતનસૂરિ, શ્રી વર્ધમાનસૂરિ, શ્રી જિનેશ્વરસૂરિ, શ્રી જિનચંદ્રસૂરિ, નવાંગવૃત્તિકાર શ્રી અભયદેવસૂરિ ઇત્યાદિ થયા.'' આ પ્રશસ્તિ વિષે ખરતર ગચ્છમાં ઉદ્યોતનસૂરિને બતાવ્યા છે. એવી જ રીતે જેસલમેરના પ્રાસાદમાં શિલામાં કોતરાવીને લખાવી દીધું છે! આવું લખેલું જોઈને કયો સરલ એવો મનુષ્ય તે ભાષાનો અનુવાદ ન બોલે? અર્થાત્ સરલ માણસો તો બોલે જ. આનો ભાવ એ છે કે જેવી રીતે આચારાંગ દીપિકા આદિમાં ઉદ્યોતનસૂરિ આદિઓને ખરતર ગચ્છમાં લખી નાખ્યા છે. અને તેવા પ્રકારનું લખેલું ખરતર વચનની જેમ અમારા કોઈક વડે તેનો અનુવાદ કરાતો હોય તો તે અકિંચિત્કર જ જાણવો. વળી કોઈક ઠેકાણે—
“बारसवाससएसुं विक्कमकाला जलहि अहिएसुं । जिणवल्लहकोहाओ, कुच्चयरगणाउ खरयरया ॥१॥
વિક્રમ સંવત ૧૨૦૪માં જિનવલ્લભના ક્રોધથી કૂર્ચત૨ ગચ્છમાંથી ખરતરો થયા.'' એ પ્રમાણે વૃદ્ધ સંપ્રદાયથી આવી રહેલી ગાથા, પટ્ટાવલી આદિમાં લખેલી દેખાય છે. તે તો યુકત જ જણાય છે. કારણ કે ‘આ ગાથાના પૂર્વાર્ધમાં ખરતર મતની ઉત્પત્તિ ૧૨૦૪માં જણાવેલી છે અને ગાથાના ઉત્તરાર્ધ વડે કરીને બિનવત્ત્તમòષાત્ એ વચન દ્વારાએ કરીને મૂલ ઉત્સૂત્રનો પ્રરૂપક જિનવલ્લભ દેખાડાયો છે. ક્રોધ શબ્દ વડે કરીને પોતાના ગુરૂ સાથે થયેલા કલહને સૂચવ્યો છે. તેથી પોતાના ચૈત્યવાસી ગુરૂ જિનેશ્વરસૂરિની સાથે કલહ કરીને કૂર્યપૂરીય શબ્દવડે કરીને ગચ્છમાંથી નીકળ્યાનું જણાવ્યું છે, નહિ કે ચાંદ્રકુલ આદિમાંથી!! અને ક્રોધાવિષ્ટ હોવાને કારણે જ અભયદેવસૂરિજીએ પણ પોતાની નિશ્રામાં કરેલ નથી. આમ ઉભયભ્રષ્ટ થયો છતાં ચિત્તોડ જઈને નવો મત સ્થાપ્યો.'' એ અભિપ્રાય જાણવો. જો આમ ન હોય તો પૂર્વાપરની અસંગતિ જ થાય. કારણ કે ૧૨૦૪નો જે ખરતરોની ઉત્પત્તિનો કાલ કહેલ છે. તે ૧૨૦૪ના સંવત્સરમાં જિનવલ્લભસૂરિના કાલે અસંભવિત હોવાથી અસંગતિ થાય છે એ વિચારી લેવું . વળી કોઈક ઠેકાણે જે ‘બાળાઓ॰ નાણાથી વડગચ્છ થયો, કો૨ેટગણથી ચિત્રવાલગણ થયો નવાંગી વૃત્તિકાર થયા. અને રાજગુરુ અતુલ્ય પુણ્યથી થયા.' એ ગાથા લખેલી દેખાય છે. તેમાં ‘સૂર્યપૂરથી નવાંગી વૃત્તિકાર એ પ્રમાણે જે કહ્યું છે તે ખરતરોના અનુવાદથી સરલ બુદ્ધિવાળાઓએ લખી નાંખ્યું છે; પરંતુ તે તાત્ત્વિક નથી. અને આ વાત ખરતોને પણ સંમત છે. કારણ કે કોઈપણ ઠેકાણે ખરતરો વડે પણ નવાંગીવૃત્તિકાર કૂર્વપૂરીયગચ્છના છે એ પ્રમાણે કહેવાયું નથી. તેવી જ રીતે નવાંગીવૃત્તિની પ્રશસ્તિમાં અભયદેવસૂરિએ પોતે જ પોતાને ચંદ્રગચ્છના છે એ પ્રમાણે જણાવેલું હોવાથી । ગાથાર્થ-૭૯ |
હવે અનાભોગે કરીને ગ્રંથમાં કહેવાયેલી વાતને આગળ કરીને બૂમો પાડતાં એવા ખરતરનો તિરસ્કાર કરવાને માટે ત્રણ ગાથાઓ કહેતા પહેલી ગાથા કહે છે.
जं पुण जेहिं पठ्ठे, आवण्णो खरयरोत्ति सो सूरी । उवएससत्तरीए, भणिओ अभयदेव नामेणं ॥ ८० ॥
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |