________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
ખરતરના મતની મર્યાદાને પ્રમાણ કરવામાં સમગ્ર જિનશાસને પણ અપ્રમાણ કરવાની આપત્તિ આવે છે. કારણ કે ખરતર મર્યાદા અને જૈન પ્રવચનની મર્યાદા આ બન્ને વિપરીત માર્ગો છે.
પૂર્વ દિશા તરફ જતો માણસ પશ્ચિમ દિશા તરફ જતા માણસને મળે તેવું કોઈ દિવસ બનતું નથી અને બન્ને ભિન્ન દિશામાં જનારા માણસો ઇચ્છિત એક નગરમાં આવીને મળે એવું પણ બનતું નથી.
બન્નેનું વિપરીતપણું એ છે કે : જૈનદર્શન, સ્ત્રીઓની જિનપૂજા માને છે. ત્યારે આ (ખરતર) તેનો વિરોધ કરે છે. ઇત્યાદિ આગળ કહેવાતી જણાવાતી વાતો જાણી લેવી ગાથાર્થ–૭૦ || હવે વગચ્છીય કોઈ શંકા કરે છે.
ननु वद्धमाणसूरी जह तह जिणवल्लहोऽवि संजाओ।
सेसं जिणवइसुत्तणमिअ चे अइसुंदरं वयणं ॥७१॥
ખરેખર જેમ વર્ધમાનસૂરિએ ચૈત્યવાસનો ત્યાગ કરીને ઉદ્યોતનસૂરિની ઉપસંપદા મેળવીને | વિસાંભોગિક રીતે રહીને જે તેમની આજ્ઞાએ વિચરતા હતાં. તેવી જ રીતે જિનવલ્લભસૂરિ પણ ચૈત્યવાસનો ત્યાગ કરીને અભયદેવસૂરિ મહારાજની જ ઉપસંપદા મેળવીને વિસાંભોગિક રીતે અભયદેવસૂરિ મ.ની આજ્ઞા વડે કરીને જ ચૈત્યવાસીના જન સમુદાયને પ્રતિબોધ કરતા વિચારતા હતા. બાકીનું છ કલ્યાણક પ્રરૂપણાદિનું જિનપતિ કૃત (કૌભાંડ) જિનદત્તસૂરિ વડે જ પ્રકાશાયું છતું જિનવલ્લભના માથે ચઢાવી દીધું છે. પરંતુ જિનવલ્લભસૂરિએ તીર્થને પ્રતિકૂલ એવું કાંઈ પણ પ્રખ્યું નથી'' એમ જો તું કહેતો હોય તો આ તારું વચન અતિ સુંદર છે. અને જો એ પ્રમાણે હોય તો અમોને પણ અત્યંત ઈષ્ટ જ છે // ગાથાર્થ-૭૧ | '
હવે પૂર્વપક્ષવાળાએ જે વાત કહી છે તે તે પ્રમાણે જ હોય તો અમારે તે પણ સંમત છે. એ વાત પર દૃષ્ટાંત જણાવે છે.
जह उसमाइजिणिंदा, विगप्पिआ ससमयाणुवाएण।
सब्बेहिं कुवक्खेहिं अ, तह एसो एवमवि जुत्तं ॥७२॥
જેમ સર્વે કુપાક્ષિકો વડે કરીને પણ પોતે પોતાના મતના અનુવાદ વડે કરીને ઋષભ આદિ * તીર્થકરો કલ્પેલા છે. તેવી જ રીતે આ જિનવલ્લભ પણ કલ્પાયો છે! આ વાતનો ભાવાર્થ એ છે કે--જેવી રીતે સર્વે કુપાલિકોએ પણ “અમારા વડે જેમ પૂનમની પકિખ-આદિરૂપ માર્ગ પ્રરૂપાય છે. તેવી રીતે તીર્થકરોએ પણ કહેલ છે.” આમ પોતાના વચનના અનુવાદરૂપે તીર્થકરોને કલ્પેલાં છે. તેવી જ રીતે જિનવલ્લભ પણ ખરતરોએ માન્ય કરેલી શ્રદ્ધાના આરોપણ વડે કરીને વિકલ્પેલો છે; પરંતુ જિનવલ્લભ તેવો નથી, પરંતુ જેવી રીતે સૂત્રરૂપી કસોટી દ્વારાએ કરીને પૂર્વાચાર્યોએ પરીક્ષિત કરેલો છે તેવી જ રીતે શ્રદ્ધા કરવા લાયક છે.
પ્ર. ૫. ૪૨
