________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૩૨૫
તે જિનવલ્લભ અભયદેવસૂરિનો શિષ્ય, સંભોગિ કે સ્વહસ્ત દીક્ષિત નથી. ઉપસંપન્ન પણ નથી અથવા ઉપસંપદા પ્રાપ્ત હોવા છતાં પણ સાંભોગિક હોવાથી તીર્થ સંમત છે. નહિં કે ખરતરે અંગીકાર કરેલા અને ઉત્સૂપ્રરુપણારસીક એવા જિનવલ્લભની જેમ : જેથી કરીને આ પ્રમાણે છે તે કારણવડે કરીને તે જિનવલ્લભકૃત પ્રકરણ આદિ પ્રમાણપદને પામેલ છે. અર્થાત્ તીર્થે પ્રામાણીક તરીકે સ્વીકારેલ છે. જિનવલ્લભસૂરિના કરેલા પ્રકરણો, ‘ખરતરે માન્ય કરેલા જિનવલ્લભસૂરિના બનાવેલા છે. એમ ખરતરોવડે કરીને કહેવાય છે. અને બીજાઓમાં પણ તેવી પ્રતીતિ છે તેનું કેમ?' એમ જો કહે તો હો તો તારું કહેવું બરાબર છે ‘ખોટું બોલવું ને ખોટું લખવું અને તેમાં શંકારહિતપણું ખરતરોનું સ્વભાવસિદ્ધ છે.' એ પહેલાં જ અમે કહેલું છે. અને “નિળમસૂરિ' એ ગાથામાં અમે જણાવીશું.
ખરતોનો તેવા પ્રકારનો સ્વભાવ જેમનાવડે કરીને સમ્યગ્ પ્રકારે જણાયો નથી તેવા આત્માઓને ખરતરના અનુવાદવડે કરીને જિનવલ્લભસૂરિ ખરતરના છે.’ એવી પ્રતીતિ થાય. અને દુર્નિવાર્ય છે. અને એથી કરીને ખરતરના મુખેથી નિકળેલા વાક્યોને સાંભળીને તેના અનુવાદરૂપે ઘણાં વાક્યો પ્રવચનમાં પ્રવૃત્ત થઈ ગયા (પણ) છે.
જેવી રીતે નવાંગી વૃત્તિકાર શ્રીઅભયદેવસૂરિ, ખરતર છે.' ઇત્યાદિ વાક્યો : એવી રીતે પ્રવૃત્ત થઈ ગયા છે કે સાંપ્રતકાલે પણ વિચારણા કરવામાં અસમર્થ એવા આત્માઓના મગજમાંથી ખસતાં નથી; પરંતુ આ પ્રમાણે વિચારવું જોઈએ કે—જેઓ કર્ણજાપની પરંપરાવડે કરીને આચાર્યો બનીને તેના પટ્ટધર તરીકે પોતાના આત્માને જણાવતાં બિરુદાવતાં લજ્જા પામતાં નથી. તેઓના નામસામ્યમાત્રથી ‘શ્રીજિનેશ્વરસૂરિના શિષ્યપણે કરીને શ્રીઅભયદેવસૂરિના ગુરુભાઈ જિનવલ્લભ' એ પ્રમાણે કંઈક લખેલું અને કેટલાક તેઓના સાંપ્રતકાલે પણ બોલે છે. ‘અન્ય એવાં જિનવલ્લભકૃત પ્રકરણો ‘પોતે માન્ય કરેલા જિનવલ્લભકૃત છે.' એ પ્રમાણે બોલતાં કેટલી લજ્જા આવવી જોઈએ? એ બુદ્ધિમાનોએ પોતેજ વિચારવું જોઈએ. અને ખરતરનો કહેલો જે અનુવાદ છે તે સાંભળવો ન જ જોઈએ. આમ કહેવા છતાં પણ જેમને આ વાતમાં સમ્યગ્ વિશ્વાસ ન બેસતો હોય તેણે પહેલાં જણાવેલી ખરતરની પટ્ટાવલી જ અને ત્યારબાદ કહેલા યુક્તિપ્રકાર વડે કરીને વિચાર કરવો જોઇએ. અને એ વિચારણા કરવામાં તેના મતનું સ્વરૂપ, બુદ્ધિશાળીઓને હાથમાં રહેલાં આમળાંની જેમ સ્પષ્ટ દેખાઈ આવશે. ।। ગાથાર્થ—૬૪ ।।
હવે ખરતને અભિમત એવા જિનવલ્લભનું સ્વરૂપ કહે છે.
खरयरमयस्स सीसो, नासी आसी व सो अ गुरुबंधू । जिणसेहरनामेणं, न सम्मओ वंचिओ અહવા દ્દા
ખરતોને સંમત અર્થાત્ ખરતરોવડે અંગીકાર કરાયેલા જે જિનવલ્લભ છે તેને કોઈપણ શિષ્ય - હતો નહિ. અને તેની વૈયાવચ્ચ માટે જિનેશ્વરસૂરિવડે શિષ્યરૂપે નિયોજિત થયેલો એવો જિનશેખર પણ જિનવલ્લભસૂરિએ સ્થાપેલા વિધિસંઘને સંમત ન હતો. અર્થાત્ અનિષ્ટ હતો. અથવા તો