________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
શ્રીવજસ્વામીથી આરંભીને જિનદત્તસૂરિ સુધીમાં ઘણાંઓનો ગુરુ શિષ્યના સંબંધનો અભાવ હોવા છતાં પણ અને પટ્ટધારીપણું નહિં આપ્યું હોવા છતાં પણ પટ્ટધર તરીકે લખેલા દેખાય છે. એટલે પટ્ટધર તરીકે સ્થાપેલ છે. તે આ પ્રમાણે –
તે પહેલાં તો જિનદત્ત, જિનવલ્લભના પટ્ટધરપણે સંપન્ન છે. પરંતુ તે નહિ દીધેલા પટ્ટધારી તરીકે જ છે. “જિનવલ્લભવડે કરીને જિનદત્તને પોતાની પાટે પાયો નથી. અથવા તો વાચા માત્રથી પણ અનુજ્ઞા આપેલ નથી. તેમજ દિગબંધ આદિવડે કરીને શિષ્ય તરીકે સ્વીકારાયો નથી. પરંતુ જિનદત્તે પોતેજ આંખના રસ્તે જિનવલ્લભની આંખે ચઢ્યા સિવાય ધૂતારાના વાક્યની જેમ “જિનવલ્લભનો પટ્ટધર હું છું.' એમ વચન ઉદ્ભવાવીને પ્રગટ કરીને પટ્ટધરપણું નહિં દીધેલું હોવા છતાં પણ પટ્ટધર થઈ ગયો! એમ નહિ કહેવું કે “દેવભદ્રાચાર્યે તેમને પટ્ટધર બનાવ્યો.” તેનો એટલે જિનવલ્લભના પટ્ટધરપણાને આશ્રીને દેવભદ્રાચાર્યનું દારિત્ર્યપણું હોવાથી કેવી રીતે પટ્ટધરપણું આપી શકે?
વળી તે જિનવલ્લભની પણ અનુજ્ઞાનો પણ અભાવ હોવા વડે કરીને નહિં દીધેલી વસ્તુનો સ્વીકાર કરી બીજાને દાન કરવું એ અનુચિત છે. એ પણ વિચારણીય છે. અને અદત્ત છે એમ જાણ્યા પછી પણ ગ્રહણ કરવામાં અને દાન દેવામાં બન્નેને અદત્તાદાન જ છે. વળી બીજી વાત–દેવભદ્રનું શું જતું હતું કે પારકાનું નહિ દીધેલું હોવા છતાં પણ સ્વીકારીને તે બીજાને આપી દે છે?
વળી જિનવલ્લભની આચાર્ય પદવી ખરતરો વડે કરીને જ પોતાના પ્રકરણ આદિમાં લખેલી દેખાય છે. અને તે લખવું તેનું તો અકિંચિત્મરત્વ હોવાથી પૂર્વે દેખાડેલું છે. અને ભવિષ્યમાં બીજું પણ દેખાડીશું.
વળી આજના આધુનિકોએ કોઈક ઠેકાણે જિનવલ્લભસૂરિ ખરતર છે પ્રમાણે લખી નાંખેલ છે. પરંતુ તે વાત જિનદત્તના અપત્યોનો અનુવાદ માત્ર હોવાથી અનાભોગે લખાયું જાણવું.
તેથી કરીને ૧૨૦૪–વર્ષ પછી લખાએલું છે માટે વિશ્વાસ ન કરવો; પરંતુ તેની પહેલાના બની ગયેલા ગ્રંથોની અંદર લખેલું છે તેમાં વિશ્વાસ કરવો. વળી ઘણાં કાલે ભમતા એવા જિનવલ્લભવડે કરીને કોઈને પણ દીક્ષા આપી શકાયી ન હોવાથી મારો આ કુમત આગળ કેવી રીતે ચાલશે? એ પ્રમાણે જિનવલ્લભનું પણ આવું અનુમાન જાણવું. આવું અનુમાન અસંભવિત પણ નથી. - પ્રાયઃ કરીને પાપ કર્યા બાદ ઘણાં માણસો પશ્ચાત્તાપવાળા થાય જ છે. જેમ મંખલિપુત્ર(ગોશાલો); એવી રીતે સાંપ્રતકાલમાં પણ જણાય છે. જેવી રીતે બીજામતીય ધર્મદાસે ચિત્તોડ જઈને મારા સમુદાયને પ્રતિબોધ કરીને શ્રીઆનંદવિમલસૂરિને ગુરુપણે સ્વીકારીશ.” એ પ્રમાણે પ૦ શ્રુતસમુદ્રની સાક્ષીએ પ્રતિજ્ઞા કરીને ચિત્તોડગઢમાં ગયા. ત્યાં ચિત્તોડમાં તેના શ્રાવકોએ ખાનગીમાં એવું દબાણ કર્યું કે જેથી બોલી શકવાને માટે સમર્થ ન રહ્યા. તેવી જ રીતે પાશચંદ્ર પણ શ્રીપતિગણિની સાક્ષીએ પ્રતિજ્ઞા કરી હતી કે હું મારા સમુદાયની સાથે વિચારણા કરીને આનંદવિમલસૂરિનો આશ્રય સ્વીકારીશ.” આ કહીને જોધપુર ગયા. અને જોધપુરના એના શ્રાવકોએ એવું દબાણ કર્યું કે જેથી તે