________________
[ ૩૦ ] હોવાનું, સાગરો અપમાનિત થયા હોવાનું લખાણ પદ્ધતિસર ગોઠવી દેવાનું નાટક કરેલ છે. આમ પૂ. મહો. શ્રી ધર્મસાગરજી મ. પ્રતિની ઈર્ષાભાવ અને તેજોદ્વેષને લઈને પ્રતિસ્પર્ધી બનેલા ઉપાધ્યાયવર્ગ અને તેના અગ્રેસર એવા પૂ. મહો. શ્રી સોમવિ. આદિએ પૂ. મહો.શ્રીને, તેમના ગ્રંથોને, તેમના પરિવારને અને વર્તમાન દેવસૂરતપગચ્છસંઘના નાયક એવા પૂ.આ.શ્રી વિજયદેવસૂરીજી મને પણ પરાભવિત કરવા, અપમાનિત કરવા, પરેશાન કરવા માટે જે જે શક્ય હતા તેટલા બધા જ પ્રયત્નો કરવામાં કમીના રાખી નથી જ! આમ છતાં તત્કાલીન પૂ. ગચ્છનાયકોએ તે પ્રતિસ્પર્ધી જૂથના આક્રમક વલણોનો સામનો કરવાપૂર્વક પૂ. મહો.શ્રીને, તેમના ગ્રંથોને ગૌરવપદથી અંક્તિ કર્યા જ હતા. એ પણ નિર્વિવાદ હકીકત છે.
આ સત્ય ઈતિહાસને છાવરી દેવા માટે મહો. શ્રી ભાવવિ. ગણિ, મહો. શ્રી વિનયવિ. ગણિ, મહો. શ્રી રત્નચંદ્રમણિ, મહો. શ્રી ભાનુચંદ્રગણિ, મહો. શ્રી સિદ્ધિચંદ્રગણિ, મહો. શ્રી મેઘવિ. ગણિ, મહો. શ્રી યશોવિજયજી ગણિ—આદિ વિદ્વધર્યોએ પોતપોતાની બનાવેલી કૃતિઓમાં ઓછું આક્રમણ કર્યું નથી અને પોતાના કૂટ કારસ્થાનોને પણ સત્ય ઈતિહાસરૂપે ઝળકાવવામાં પાછી પાની કરી હોય તેમ જણાતું નથી. અને તેથી જ મારે દરેકના ઈતિહાસો અને ગ્રંથોના દોહન કરવાપૂર્વક વિક્રમની સત્તરમી સદીનો આ સત્ય ઈતિહાસ, “પૂ. મહામહોપાધ્યાયશ્રી ધર્મસાગરજીગણિ જીવનઝરમરની સંક્ષિપ્ત અનુપૂર્તિરૂપે લખી વિદ્વાન જૈનજગત સમક્ષ મૂકવાની પરિસ્થિતિમાં મૂકાવું પડેલ છે.
આ સંક્ષિપ્ત અનુપૂર્તિ વાંચ્યા બાદ વિદ્વાનોને પ્રતીતિ થશે કે– “પ્રકાંડ પંડિત, શાસનસ્તંભ, વાદવિજેતા એવા પૂ. મહોપાધ્યાયશ્રી ધર્મસાગરજી મહારાજે સ્વસમુદાયના પીઠબળ વગર એકલે હાથે ખરતર, દિગંબર, પાશચંદ્ર, આંચલિક, પૂનમીઆ, ત્રિસ્તુતિક આદિ દશેય કુમતોનો શાસ્ત્રાધારો, યુક્તિઓ આદિ આપવા પૂર્વક સજ્જડ પ્રતીકાર કરીને ખરતરાદિનો પરાભવ કરેલ અને જેના આધારે પૂ. વિજયસેનસૂરિજી મહારાજે અને તેમના શિષ્યોએ પણ રાજસભામાં જાહેર વાદો કરીને તેઓને પરાભવિત કરેલા હતા તે આ પ્રવચનપરીક્ષા' ગ્રંથનો ગૂર્જર અનુવાદ અને તેમાંની વાદીઓની સામેની યુક્તિ પ્રયુક્તિઓ જાણ્યા પછી આજે પણ વિદ્વાનો તે ટંકશાળી ગ્રંથના આધારે વિના રોકટોકે કુમતવાદીઓનો પરાભવ કરી શકે તેમ છે.” આવું શાસનના અંત સુધી શાસનરક્ષાનું ભગીરથકાર્ય કરનાર એ પ્રવચનપરીક્ષાદિ ગ્રંથો અને તેમના સર્જનહાર પૂ. મહો. શ્રી ધર્મસાગરજી મહારાજનો શ્રી જૈન સંઘ સદાય ઋણી રહેશે તેમાં શંકાને કોઈ સ્થાન નથી. અને મને તે શાસનસંરક્ષણક મહાપુરુષના આ ગ્રંથનો તેમ જ અકાઢ્ય દલીલોથી સભર એવા તે મહાપુરુષની ઇર્યાપથિકી પત્રિશિકા, વ્યાખ્યાનવિધિશતક, પર્યુષણાદશશતક, ઉસૂત્રપદોદ્ધાટન કુલક આદિ ગ્રંથોના પણ અનુવાદ કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે તે મારૂં મહાપુણ્ય માનું છું-આ ગ્રંથોના અનુવાદો પણ ટૂંક સમયમાં પ્રસિદ્ધ કરવાની ભાવના રાખું છું. માતા પદ્માવતીની કૃપાથી તે ભાવના પણ શીઘ પૂર્ણ થાઓ એમ ઇચ્છું છું. - પ્રાંતે આ સત્તરમી સદીના સત્ય ઈતિહાસને જાણવાની જિજ્ઞાસાવાળા મહાનુભાવોને