________________
૧૮૮
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણોનુવાદ છે. અને તેવું સિદ્ધાંતસિદ્ધપણું ‘તા રોહિં” એવી વલ્યમાણ જે ગાથા કહેવાશે તેની વ્યાખ્યામાં બીજા અંગ–સૂત્રની સંમતિ આપવા પૂર્વક આગળ બતાવાશે. વળી સામુત્તાન મા એ પદ જો પૂર્ણિમા પાલિકાના અભિપ્રાય કરીને પ્રમાણ કરવામાં આવે તો એક પૂનમથી બીજી પૂનમ મહિને આવે તો ત્યાં “માસિક' શબ્દ વાપરવો જોઈએ, પાક્ષિક શબ્દ ન વપરાય. એટલે વિસ્તારથી સર્યું | ગાથાર્થ-૬૩ / હવે અનંતરમાં કહેલી ગાથામાં ઉત્તરાર્ધથી જે કાંઈ કહ્યું છે તેનું તાત્પર્ય જણાવે છે અથવા તો તાજેતરમાં કહેવાયેલી બે ગાથાનો નિચોડ જણાવે છે.
तेणं चउद्दसीए, पक्खिअसद्देण होइ पजाओ।
न पुणो पुण्णिमदिवसे, तवपमुहं पक्खिअं कजं ॥६४॥ - જે કારણવડે કરીને પાક્ષિક કૃત્યથી વિશિષ્ટ એવી ચૌદશ” આગમમાં કહેલી છે. અથવા જે બે ગાથામાં કહેલી સંમતિના પ્રકાર વડે કરીને “પાક્ષિક' અને “ચતુર્દશી” એ બન્ને શબ્દોની પર્યાયવાચિતા જણાવી. તે કારણે કરીને પાક્ષિક શબ્દવડે કરીને ચતુર્દશીનો પર્યાય જાણવો; નહિ કે પૂનમના દિવસે તપ આદિ પાક્ષિકકૃત્ય કરવું' તેવું આગમમાં જણાવ્યું નથી, તે કારણે કરીને પૂનમના દિવસમાં પાક્ષિક શબ્દનો પર્યાય ન થાય, એ પ્રમાણેનો સંબંધ જાણવો | ગાથાર્થ-૬૪ | - હવે પૂનમીયાના રંગે રંગાયેલો આત્મા શંકા કરે છે કે
अह सावयअहिगारे, चउपव्वीमज्झगत्ति काऊणं। कप्पिज्जइ निअमेणं, तवपमुहो पक्खिओऽवि विही॥६५॥
અને હવે “શ્રાવકના અધિકારમાં ચતુષ્કર્વીની અંદર પૂનમ કહેલી છે. તેથી કરીને નહિ કહેલા એવા તપ આદિ પાક્ષિક કૃત્યો નિયમે કરીને પૂર્ણિમામાં કહ્યું છે એ પ્રમાણે પૂર્વપક્ષ છે. હવે ઉત્તરપક્ષમાં જણાવે છે કે “ઉદરમાં રહેલા પુત્રની આશાએ કેડમાં રહેલાં પુત્રને કૂવામાં નાંખી દે.” એ ન્યાયને પ્રાપ્ત થયેલો અને પૂર્ણિમાપક્ષે રંગાયેલા, આત્માએ શંકા કરી! કારણ કે પાલિકકૃત્ય વિશિષ્ટ એવી અને સિદ્ધાંતમાં કહેલી એવી ચૌદશને છોડીને તેવા પ્રકારની પૂર્ણિમા થશે. એ પ્રમાણે કલ્પનામાં તત્પર બન્યો છે. || ગાથાર્થ-૬૫ II
હવે પૂર્ણિમાપક્ષી આત્માનો જે પૂર્વપક્ષ છે તેને અતિપ્રસંગ દ્વારા દૂષણ આપતાં જણાવે છે કે– - ता चउदसि तवजुत्तो, छटो वुत्तोऽपि किं न पक्खतवो।
जह चउदसि तव जुत्तो, चउमासदिणंपि छट्ठतवो॥६६॥
જો તે પૂર્વે કહ્યું છે તે પ્રમાણે હોય તો ચતુર્દશીનો ઉપવાસ તપયુક્ત એવો પાક્ષિકતપ પણ હો એમ કહીને બે ઉપવાસવાળો અર્થાત્ છઢતપ કેમ ન કહ્યો? એ વાત પર દષ્ટાંત આપે છે. જેમ
