Page Text
________________
' [ ૧૪] જ આ અંગે ઈતિહાસવેત્તા પં.શ્રી કલ્યાણવિ. મ.ના ઉદ્દગાર ,
સં. ૧૯૯૬માં બહાર પડેલા “તપગચ્છ પટ્ટાવલી' ગ્રંથમાં “ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજીનો જીવન પરિચય, શીર્ષક લેખના પૃ.૧૯ ઉપર ઈતિહાસવેત્તા પૂ. પં.શ્રી કલ્યાણવિજયજી મ. લખે છે કેતેમનો સમય પક્ષાપક્ષી અને વાડા-વાડીનો હતો. પોતાના મનમાં આવે તેવી પ્રરૂપણા કરી જુદો ચોકો જમાવવામાં આવતો. ધીમે ધીમે સંગઠનનું બળ તૂટતું ગયું અને નિર્ણાયક જેવી પરિસ્થિતિ જન્મી. ખુદ શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજકમાંથી જુદા પડી લંકામત, બીજામત વગેરે નૂતન મતો પ્રગટ્યા. શ્વેતાંબર સંપ્રદાયમાં પણ ખરતર અને તપાગચ્છ વચ્ચે વિરોધનો વંટોળ વધી પડ્યો. ઉપાધ્યાયશ્રી ધર્મસાગરજીએ “તપાગચ્છ સાચો અને શુદ્ધ છે અને બાકીના બીજા ગચ્છો-મતો વાંધાવાળા છે' એમ પ્રતિપાદન કરવા માટે તત્ત્વતરંગિણી, પ્રવચનપરીક્ષા અને કુમતિકુદ્દાલ જેવા ગ્રંથોની રચના કરી. વિ. સં. ૧૬૧૭માં
અભયદેવસૂરિ ખરતરગચ્છના ન હતા” એ સંબંધમાં પ્રબળ ને પ્રખર વાદ કરી પોતાનો પક્ષ મજબુત કર્યો હતો. આ ચર્ચા પછી તેમના પ્રત્યે પ્રગટ રીતે વિરોધ વધી પડ્યો અને ખળભળી ઉઠેલ વાતાવરણને શાંત કરવા શ્રી વિજયદાનસૂરિજીને યોગ્ય પગલાં લેવા પડ્યાં.”
“આધુનિક સમયે વિદ્વાન વર્ગ ખંડન-મંડનની દલીલો પ્રત્યે વધુ રસ ધરાવતો નથી તેમજ આવી દૃષ્ટિએ થયેલ ગ્રંથરચનાની કિંમત પણ નજીવી ગણે છે, પંરતુ તત્ત્વદૃષ્ટિએ તપાસ કરવામાં આવે તો આપણને ખરેખર સમજાશે કે—કેટલીક વખતે ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજી જેવી પ્રકૃતિવાળા પુરૂષો અને તેમના વિચારો પોતાની આસ્નાયને અને જૈનસમાજને વિશેષ અનુકૂળ થઈ પડ્યા છે. પશ્ચિમોત્ય પ્રજાના સહચાર અને સંસર્ગથી આપણામાંથી ધર્માભિમાન ઓસરતું ગયું છે અને તેના પરિણામે આપણે લાગણીશૂન્ય અને ધર્માભિમાન વિનાના બન્યા છીએ.”
આ પેરેગ્રાફમાં ઈતિહાસવેત્તા પં. શ્રી કલ્યાણવિજયજી મહારાજે જે–“આ ચર્ચા પૂછી તેમના પ્રત્યે પ્રગટ રીતે વિરોધ વધી પડ્યો અને ખળભળી ઉઠેલ વાતાવરણને શાંત કરવા શ્રી વિજયદાનસૂરિને યોગ્ય પગલાં લેવા પડ્યાં, એમ જે લખ્યું છે તે યથાર્થ છે. કારણ કે બહુશ્રુત એવા મહો. શ્રી ધર્મસાગરજી મહારાજ અને તેમના વિરોધી બનેલા ઉપાધ્યાયજૂથ, આ બંનેમાં “શાસનના હિતકર્તા કોણ છે?' તેની પૂરેપૂરી સમજણવાળા પૂ. ગચ્છનાયક આ.શ્રી વિજયદાનસૂરિજી મહારાજ પોતે મહો. શ્રીના વિરૂદ્ધ કોઈ પગલું લેવાની ઈચ્છાવાળા ન્હોતાજ; પરંતુ પ્રતિસ્પર્ધી બનેલા ઉપાધ્યાયવર્ગને અને તેઓએ ખોટી રીતે લોકોને ઉશ્કેરીને મહો. શ્રીનો વિરોધી બનાવેલા વર્ગને ઠંડો પાડવા ખાતર જ સં. ૧૬૧૯ની સાલમાં પ્રતિસ્પર્ધી જૂથના આગ્રહને વશ બની પગલું ભરવું પડ્યું હતું. જે પગલું ભરેલ તેને પાછળના ઈતિહાસકારોએ કેવી રીતે સીફતથી અને જુઠાણ ભર્યા વર્ણનથી લલકાર્યું છે તે હવે પછી સાધાર પૂરવાર કરવામાં આવશે.
પૂજ્ય શાસનસ્તંભ–મહાનું જ્યોતિર્ધર – શાસનસંરક્ષક મહોપાધ્યાયશ્રી ધર્મસાગરજીગણિ તથા તેમના પ્રકાંડપંડિત શિષ્ય પ્રશિષ્યાદિવર્ગને શાસ્ત્ર, શાસન અને તપાગચ્છીયા અવિચ્છિન્ન સામાચારીના સંરક્ષણકાર્યમાં સ્વગચ્છીય પ્રતિસ્પર્ધી ઉપાધ્યાયવર્ગ તેમજ ખરતરાદિ પરગચ્છીયવર્ગ તરફથી પૂર્વે
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |