________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ હવે દષ્ટાંત દેવાવડે કરીને કેવલજ્ઞાનીની ભક્તિ સાધવાને માટે બે ગાથા કહે છે. जह जलसित्ता रुक्खा, सचेअणा जाव आउअं हुंति। अहवा लहंति वुड्डिं, तयभावे नेव उभयंपि॥४८॥ एवं केवलिणो ऽवि अ, सरीरिणो भुत्तिविरहिआ देहे। थिरभावं बुद्धिं वा लहंति नेवत्ति विण्णेअं॥४६॥
જેવી રીતે જલથી સિંચાયેલા સહકાર-આંબા આદિ વૃક્ષો જ્યાં સુધી આયુષ્ય હોય ત્યાં સુધી તેઓ સજીવ રહે છે. એટલે વૃક્ષના જીવો વૃક્ષને સંબદ્ધ રહે છે. અને વળી શાખા-પ્રશાખા -પત્ર આદિવડે કરીને વૃદ્ધિને પામે છે. અર્થાત સમૃદ્ધિવાલા બને છે. અને જો જલસિંચનાદિનો અભાવ હોય અથવા તેને ઉચિત આહાર આદિનો અભાવ હોય છતે તે વૃક્ષોનું સચેતનપણું–વૃદ્ધિ પામવાપણું રહેતું નથી.
તેવી રીતે શરીર ધારણ કરનારા એવા કેવલીઓને પણ ભોજન રહિત હોવા વડે કરીને શરીરમાં સ્થિતિભાવને પામતાં નથી. અર્થાત્ શરીરથી મુક્ત બને છે.
અને તેવીજ રીતે આઠ વર્ષથી અધિક અવસ્થાવાલા આત્માને કેવળજ્ઞાન થયું હોય તો તેને આહારના અભાવવડે કરીને શરીરવૃદ્ધિ પામે નહિ. અર્થાત્ બાલ્યાવસ્થા જ રહે. વળી પુદ્ગલોવડે કરીને જ પુદ્ગલોનો ઉપચય-વૃદ્ધિ થાય એવું વચન હોવાથી સચેતન એવા આત્માના શરીરની વૃદ્ધિ આહારના અભાવે નહિં સંભવે. || ગાથાર્થ-૪૯ //
હવે નગ્નાટે કલ્પેલ ‘આ કેવલીની ભક્તિને દૂષિત કરવાને માટે પહેલાં વિકલ્પને કહે છે. दुहिए अणंतजीवे, पांसतो केवली कहं भुंजे ?।
अण्णंतऽणंत-खुत्तो, असुई भावं समावणं ॥५०॥ નિગોદ અને નારકી આદિમાં રહેલાં અને છેદન-ભેદન આદિ અનંતી વેદનામાં પડેલા એવા અનંતા જીવોને સાક્ષાત જોતાં એવા કેવલી કેવી રીતે ખાઈ શકે? કારણ કે તેવા પ્રકારની દયાને પાત્ર, દુઃખી એવા જીવોને જોવા છતાં પણ કેવલી જો આહારને વાપરવાવાલા થાય તો તે જીવોને વિષેની અનુકંપાવાળા કેવી રીતે કહેવાય? કોઈપણ હિસાબે કહેવાય જ નહિ. આથી કરીને તે જીવોના દુઃખોથી પીડાતા એવા કેવલીઓ મોઢામાં કોળીયો નાંખતા નથી. વળી બીજી વાત–અન્ન અને પાણી આદિ અનંતી વખત આરોગવા છતાં પણ નિંદ્યપર્યાયને નિશ્ચય પામતા જુવે છે. એવા કેવલીઓ કેવી રીતે કોળીયો ભરે? કોઈપણ હિસાબે ન ખાઈ શકે. આવી રીતે કેવલિભક્તિના અભાવમાં દિગંબરના આશયથી વિકલ્પલા બે વિકલ્પો છે. || ગાથાર્થ ૫૦ ||
- હવે તેમાંના પહેલા વિકલ્પને દૂષિત કરવા માટે કહે છે.
