Page Text
________________
દ
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૪. ૧૦૧ તો તારે પણ સંમત છે. અને તે પ્રમાર્જન રજોહરણ વડે જ થાય છે. જો કે પ્રમાજવા માટે મોરપીંછી તારે પણ સ્વીકરવી પડી છે. પરંતુ ઊભયકાલ છૂટું કરીને પડિલેહણ કરવાનું અશકયપણું હોવાથી તે મોરપીંછીની અંદર રહેલી લીલ-ફુલ, કંથ આદિની વિરાધનાનો સંભવ હોવાથી એજ મોરપીંછી અજયણાનો હેતુ છે. જેવી રીતે ઉઘાડે મુખે બોલવાથી મુખમાં અચાનક માખી-મચ્છર આદિનો પ્રવેશ થાય તેને પણ પ્રત્યક્ષ સિદ્ધ જ છે. અને સર્વજ્ઞના વચનના પ્રમાણવડે કરીને મુખમાંથી નીકળતાં શ્વાસ આદિવડે કરીને અસંખ્યાત જીવાત્મક બાદર વાયુકાયની વિરાધના મુહપત્તિ સિવાય નિવારવા માટે સમર્થ થવાતું નથી. તેમજ ડાંસ-મચ્છર આદિ વડે પરાભવિત થયેલ શરીર, જલ્દી ખંજવાલવું આદિના કરવાવડે ડાંસ-મચ્છર આદિની પણ વિરાધના થાય. અને ઠંડી આદિ વડે કરીને કંપતા શરીરને માટે અગ્નિકાય આદિની સેવના કરવી પડે. અને એ સેવા કરવાથી અનેક ત્ર-સ્થાવર જીવની વિરાધના થાય છે. તેવી રીતે મહિકા અને ધુમ્મસ આદિના પડવાવડે કરીને અપકાયની વિરાધના થાય છે.
આ બધાય દોષો શરીર નહિ ઢાંકેલા પ્રાણીને સંભવે છે. આ બધાય દોષોનું નિવારણ, વસ્ત્ર વિના કરવું શક્ય નથી. તેવી જ રીતે તાવ વગેરેથી પીડિત એવા તારા શરીરને વસ્ત્રના અભાવે ગુપ્તદોરી છે જેની એવી સાદડી આદિ ગૃહસ્થના ઉપકરણોની સેવા કરવાવડે કરીને ગૃહસ્થની તુલ્યતા જ છે. અને પ્રતિલેખનાને અયોગ્ય એવા ગુપ્ત દવરક અને સાદડી આદિમાં ત્રસ આદિ અનેક જંતુની વિરાધના, પ્રવચનની મલિનતાના દોષના નિવારણ માટે ત્રણ કપડાં કહેલા છે. વિશેષ આવશ્યકભાષ્યમાં ૨૫૭૫મી ગાથાની વૃત્તિમાં સવિસ્તર કહેલું છે કે
किं संजमोवयारं, करेइ वत्थाइ जइ मई सुणसु।
सीअत्ताणं ताणं, जलणतणगयाण सत्ताणं ॥१॥ વસ્ત્ર આદિ જે છે તે સંયમને શું ઉપકાર કરે છે? એમ જો પૂછતો હોય તો તે મતિમા! સાંભળ. એક તો શીતથી રક્ષણ-તેવી જ રીતે અગ્નિ-ઘાસ આદિમાં રહેલાં પ્રાણીઓનું રક્ષણ વસ્ત્રથી થાય છે. હવે પાત્રાઓ પણ સંયમને ઉપકારક છે. પાત્રાવડે કરીને વસ્ત્રની જેમ ત્રસ તથા સ્થાવર જીવોની યતના થાય છે. તે આ પ્રમાણે :–પાત્રાના અભાવે ભોજન કરતાં છતાં ચીકાશવાળા દૂધદહીં આદિના બિંદુઓ નીચે પડે અને તે બિંદુઓ પૃથ્વીપર પડતાં છતાં કીડી આદિ જીવોનો સદ્ય ઉપઘાત થાય. અને જો એ પ્રમાણે ન હોય તો એની ગંધથી કીડી આદિનું ખેંચાઈને આવવાનું થાય. અને એ બિંદુની ચારે બાજુ એકઠી થયેલી કીડી પર કોઈનો પગ આવે તો બધી જ કીડીઓ એક સાથે મરી જાય. અને એ દૂધ-દહિંના પડેલા છાંટાપર માખીઓ આદિ બેઠેલી હોય તો તેને ખાવા માટે ઢેડગરોળી આવે અને તેથી કરીને મહાનું અસંયમ થાય અને એ પડતાં છાંટા અટકાવવા માટે કુંડી કે કુંડું રાખવા વડે કરીને ગૃહસ્થના ભાજનનો વપરાશ થયો. તે વ્યાપારરૂપ અસંયમ જ છે. કારણ કે તે કુંડી કે કુંડું પડિલેહણ કરેલ ન હોવાથી કુંથું-લીલ-ફુગ આદિ જીવથી સંસક્ત હોય અથવા સચિત્ત જલથી ખરડાયેલ હોય. કદાચિત આ પ્રમાણેના દોષનો અભાવ હોય તો પણ મનની શુદ્ધિ નથી. અને તે ભોજનવ્યાપારમાં પડેલા બિંદુઓનો ગૃહસ્થ કરેલું પરઠવું કે પોતું કરવું તેમાં કહેવા પ્રકારવડે કરીને
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |