Samachari Prakaran Aradhak Viradhak Chaturbhangi Krupdrushtangvishadikaran Prakaran

SR No.: 022025
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhuvanbhanusuri
Publisher: Andheri Gujarati Jain Sanh
Publication Year: 1987
Total Pages: 204
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 26 MB

Page 191

ક્રૂપાન્તવિશીકરણ શ્લોક-૧૨
तत्र ध्रुवबन्धिनीषु भङ्गत्रयम्, अनाद्यनन्तो बन्धः, अनादिसान्तः, सादिसान्तश्च । तत्र प्रथमभङ्गकः सर्वासामपि तासामभव्याश्रितः, तद्बन्धस्यानाद्यनन्तत्वादिति । द्वितीयभङ्गकस्तु ज्ञानावरणपञ्चकदर्शनावरणचतुष्कान्तरायपञ्चकलक्षणानां चतुर्दशप्रकृतीनाम् अनादिकालात् संतानभावे प्रवृत्तस्य बन्धस्य सूक्ष्मसम्परायचरमसमये यदा व्यवच्छेदः तदा । आसामेव चतुदेशप्रकृतीनामुपशान्तमोहे यदाऽबन्धकत्वमासाद्याऽऽयुः क्षयेणाद्वाक्षयेण वा प्रतिपतितः सन् पुन
धेन सादिबन्धं विधाय भूयोऽपि सूक्ष्मसम्परायचरमसमये यदा बन्धविच्छेदं विधत्ते तदा तृतीयः । संज्वलनकषायचतुष्कस्य तु सदैव प्रवृत्तबन्धभावस्य यदाऽनिवृत्तिबादरादिर्बन्धविच्छेदं विधत्ते तदा द्वितीयः । ततः प्रतिपतितस्य पुनर्बन्धेन संज्वलनबन्धं सादि कृत्वा कालान्तरेऽनिवृत्तिबादरादिभावप्राप्तौ तद्द्बन्धविच्छेदसमये तृतीयः । निद्राप्रचलातैजसकार्मणवर्णचतुष्काऽगुरुलघूपघातनिर्माणभयजुगुप्सास्वरूपाणां त्रयोदशप्रकृतीनामनादिकालादनादिवन्धं विधाय यदाऽपूर्वकरणाद्धायां यथास्थानं बन्धोपरमं करोति तदा द्वितीयो भङ्गः । यदा तु ततः प्रतिपतितस्य पुनर्बन्धेन सादित्वमासादयन् बन्धः कालान्तरेऽपूर्वकरणमारूढस्य निवर्त्तते तदा तृतीयः । चतुर्णां प्रत्याख्याना - वरणानां बन्धो देशविरतगुणस्थानकं यावदनादिस्ततः प्रमत्तादौ बन्धोपरमात् सान्त इति द्वितीयः । प्रतिपतितबन्धापेक्षया तृतीयः । अप्रत्याख्यानावरणानां त्वविरतसम्यग्दृष्टिं यावदनादिबन्धं कृत्वा देशविरतादावबन्धकत्वसमये द्वितीयः । प्रतिपातापेक्षया तृतीयः । मिथ्यात्वस्त्यानर्द्धित्रिकानन्तानुबन्धिनां तु मिध्यादृष्टिरनादिबन्धको यदा सम्यकत्वाऽवाप्तौ बन्धोपरमं करोति तदा द्वितीयो भङ्गः । पुनर्मिथ्यात्वे गत्वा तान् बद्ध्वा यदा भूयोपि सम्यक्त्वलाभे न बना तदा तृतीयः । इत्येवं ध्रुवबन्धिनीनां भङ्गत्रयम् | साद्यनन्तभङ्गकस्तु विरोधादेवानुद्भाव्यः । તેા જ બધાય છે એ વિના નહિ. માટે આ પ્રકૃતિ અશ્રુવ"ધી છે. શેષ શરીરવગેરે ૬૬ પ્રકૃતિએ તે પાતપેાતાના વિપક્ષવાળી હાવાથી સ્વહેતુની હાજરીમાં પણ એક ખંધાય ત્યારે બીજી ન બંધાય તેથી અવખ`ધી છે.
[ ધ્રુવબધના અનાદિ અનંત વગેરે ભાંગા ]
આમાંથી ધ્રુવખધિની પ્રકૃતિએમાં ૩ ભાંગા છે. અનાદિ અનંતખધ, અનાદિ સાન્તબંધ અને સાદિસાન્ત મધ. આમાંના ષધી ૪૭ પ્રકૃતિના પ્રથમ ભંગ અભ બ્યાને હૉવ છે, કેમકે અભયેામાં તે પ્રકૃતિબંધના પ્રારંભ નથી કે અંત નથી. પ જ્ઞાના૦, ૪ દર્શના॰ અને ૫ અંતરાય. આ ૧૪ પ્રકૃતિએના અનાદિકાળથી પ્રવાહરૂપે ખંધ ચાલુ છે. એમાં સૂક્ષ્મસ'પરાયના ચરમસમયે જયારે બંધ વિચ્છેદ થાય ત્યારે એ અનાદિ સાન્ત નામના બીજો ભાંગેા પ્રવો. આ જ ૧૪ પ્રકૃતિઓના ઉપશાન્તમેાહગુણુઠાણું અખંધ થઈને પછી આયુક્ષયથી કે ઉપશમકાળ પૂર્ણ થવાથી જ્યારે નીચલા શુઠાણે આવે અને આ પ્રકૃતિના ખધ શરૂ કરે તેથી એ સાઢિ ખંધ થાય. વળી પુનઃ જ્યારે સૂક્ષ્મસ'પરાયગુણુઠાણાના ચરમસમયે એ બધના વિચ્છેદ્ય થાય ત્યારે આ ત્રીને ભાંગેા પ્રવો. અર્થાત્ સાદિસાન્ત બંધ થાય. ૪ સજવલનકષાયાના પણ સત્તાપ્રવૃત્ત અધ જ્યારે અનિવૃત્તિ બાદર વગેરેની પ્રાપ્તિએ બધ વિચ્છેદ્ય થાય ત્યારે અન્ત થતા હાવાથી અનાદિસાન્ત. ઉપશમશ્રેણિમાં એ સ્થાનથી ઊંચે ચઢીને પાછા પડે એટલે પુનઃ
૧૭૨