________________
चारित्रमनोरथमाला
सच्चारित्रमनोरथ - मालायाः प्रकरोम्यहम् । बालोपकारिणीं वृत्तिं, नाम्ना प्रेमप्रभां पराम् ॥२॥
८
अध्यात्मरसास्वादरसिकेन संवेगरङ्गरञ्जितमानसेनाऽज्ञातकर्तृकेन केनापि सूरिवरेण मुनिवरेण वा विरचितायास्त्रिंशद्गाथाप्रमाणायाश्चारित्रमनोरथमालाया मयाविजयमित्रानन्दसूरिणा 'प्रेमप्रभा' टीका प्रारभ्यते । तत्र चेमा प्रथमा गाथा -
1
केसिंचि सन्नाणं, संवेगरसायणं पवण्णाणं । उत्तमगुणाणुराया, सत्ताणं फुरइ इय चित्ते ॥ १ ॥
પ્રેમપ્રભા ‘સિરી'ત્યાદ્રિ, વૈષાશ્ચિત્ – વિશિષ્ટમવ્યાનામેવ, ન સર્વેમાં, पुनः कीदृशानां 'सउन्नाणं' सपुण्यानां - पुण्यसहितानां पुण्यानुबन्धिपुण्यवतामित्यर्थः, ‘संवेगरसायण 'मिति संवेगः सुख-दुःखरूपसंसारोपरि निर्वेदो मोक्षाभिलाषो वा, स एव रसायनं, अत्र संवेगाय रसायनस्योपमा प्रदत्ता । यथौषधरूपं रसायनं कायकल्पं करोति अर्थाद् देहस्यामयान् निष्काशयित्वा शरीरं रोगरहितं
અધ્યાત્મરસનો આસ્વાદ કરવામાં જેમને આનંદ આવે છે, જેઓનું અંતઃકરણ સંવેગરંગથી સારી રીતે રંગાયેલું છે. તેવા કોઈ અજ્ઞાત આચાર્યભગવંત કે મુનિભગવંતે રચેલ ચારિત્રમનોરથમાલા ગ્રંથ ઉપર હું - આચાર્ય વિજય મિત્રાનંદસૂરિ ‘પ્રેમપ્રભા’ નામની ટીકાનો મંગલ પ્રારંભ કરું છું. તેની પ્રથમગાથા આ પ્રમાણે છે.
શ્લોકાર્થ:
સંવેગરસાયણ - મોક્ષાભિલાષને પામેલા કેટલાક પુણ્યાત્માઓના ચિત્તમાં જ, ઉત્તમ ગુણોના અનુરાગના કારણે આવા વિચારો (આગળ કહેવાતા મનોરથો) પ્રગટ થાય છે. ૧
વિશિષ્ટ એવા કેટલાક ભવ્યાત્માઓને જ, કે જેઓ પુણ્યાનુબંધીપુણ્યના ઉદયવાળા છે, સંવેગ-રસાયણને પ્રાપ્ત થયેલા છે. અર્થાત્ સુખ-દુઃખ સ્વરૂપ સંસાર ઉપર જેઓને અણગમો પેદા થયો છે અથવા મોક્ષનો અભિલાષ પ્રગટ થયો છે; એવા સંવેગવાળા છે. તેમના જ ચિત્તમાં ઉત્તમ પુરુષોના ગુણના અનુરાગના કારણે આગળ કહેવાતા ચારિત્રના ઉત્કૃષ્ટ મનોરથો ઉત્પન્ન થાય છે.
